Ngày 20/7/2020, Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 2806/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00083 cho sản phẩm na dai “Lục Nam”. Ủy ban nhân dân huyện Lục Nam (tỉnh Bắc Giang) là tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Na dai Lục Nam từ lâu đã nổi tiếng với hương vị thơm mát, ngọt bùi, dẻo dai, được nhiều người ưa chuộng. Ban đầu, cây na chỉ được một số gia đình trồng để ăn, nhưng từ những năm 1987 - 1988, nhận thấy giống na ngon, người dân bắt đầu nhân giống và mở rộng vườn trồng. Từ đó, na dai Lục Nam theo chân thương lái vươn xa đến nhiều tỉnh thành như Hà Nội, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Nghệ An…
Từ những năm 1990, diện tích trồng na tại Lục Nam ngày càng phát triển mạnh. Đặc biệt, khoảng 15 năm trở lại đây, na dai đã trở thành cây trồng chủ lực giúp người dân địa phương phát triển kinh tế. Qua nhiều năm trồng và chăm sóc, bà con đã tuyển chọn được giống na chất lượng cao và áp dụng kỹ thuật canh tác phù hợp, giúp na cho năng suất tốt, quả to, thơm ngon. Nhờ đó, na Lục Nam ngày càng khẳng định vị thế là đặc sản nổi bật của vùng.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Na dai Lục Nam có dạng khối hình trái tim, vỏ sần với màu xanh hơi vàng, kẽ mắt có màu vàng trắng. Quả có kích thước trung bình với đường kính từ 74,31 – 89,68 mm, chiều cao 68,66 – 85,84 mm và trọng lượng dao động từ 299,56 – 466,40 g/quả.
Tỷ lệ phần ăn được của na đạt từ 54,20 – 66,75 %. Khi ăn, na có mùi thơm nhẹ, vị ngọt thanh, chua nhẹ và không chát. Hương vị đặc trưng của na dai Lục Nam được tạo nên nhờ hàm lượng đường tổng số cao (12,05 – 12,56 %) và độ Brix dao động từ 15,96 – 19,04 %. Trong khi đó, hàm lượng axit tổng số chỉ ở mức 1,61 – 1,90 %, còn vitamin C dao động từ 36,79 – 43,38 mg/100g phần ăn được, thấp hơn so với một số sản phẩm cùng loại.
Đặc biệt, na Lục Nam có hàm lượng chất xơ (cellulose) khá cao, từ 0,88 – 1,62 % theo vật chất khô, giúp hỗ trợ tốt cho hệ tiêu hóa và mang lại lợi ích cho sức khỏe người tiêu dùng.
Điều kiện canh tác:
Na dai Lục Nam nổi tiếng nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi của khu vực địa lý. Vùng trồng na thuộc khu vực Đông Bắc, mang đặc trưng khí hậu lục địa vùng núi rõ rệt.
Khu vực có hai mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 9, mùa khô từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau. Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 20 - 25°C. Lượng mưa hàng năm từ 895 - 2.988 mm, độ ẩm trung bình từ 80 - 85%. Số giờ nắng trung bình đạt khoảng 1.401 giờ, tổng lượng bốc hơi từ 750 - 850 mm. Nhờ hệ thống sông suối và ao hồ tích nước, mùa khô ít xảy ra hạn hán, tạo điều kiện thuận lợi cho cây na phát triển.
Khu vực trồng na nằm ven các sườn đồi có độ dốc dưới 15°, thuộc địa hình vùng rẻo cao và đồi núi thấp, thuận lợi cho việc áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất. Do được trồng ở chân núi và đồi thấp, na dai Lục Nam thường có vị ngọt hơn so với na trồng trên núi đá vôi cao.
Huyện Lục Nam có dòng sông Lục chảy qua, đất ven sông được bồi đắp phù sa, thích hợp cho cây na sinh trưởng. Thổ nhưỡng khu vực gồm đất vàng đỏ và đất tầng mỏng, thành phần cơ giới trung bình, thịt pha sét và cát. Đất có phản ứng chua với độ pH tầng mặt dao động từ 4,4 - 5,4 (pHH2O) và 3,80 - 4,60 (pHKCl). Độ pH này khác biệt hoàn toàn so với các vùng trồng na khác, phù hợp với đặc tính ưa đất chua của cây na dai.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Bên cạnh các yếu tố tự nhiên, kỹ thuật canh tác, thu hoạch và bảo quản của người dân địa phương cũng góp phần tạo nên chất lượng đặc thù của na dai Lục Nam.
Sau mỗi vụ thu hoạch, người trồng na tiến hành đốn tỉa những cây già yếu hoặc cắt bỏ các cành mọc trong tán. Với các cây đang trong giai đoạn sung sức, họ kết hợp tỉa cành, bón phân và chăm sóc hợp lý để cây cho nhiều quả hơn, quả to và chất lượng tốt. Việc đốn tỉa này còn giúp na ra hoa và đậu quả trên thân cây, hạn chế tình trạng quả mọc ở đầu cành dễ bị gió làm rụng.
Lục Nam cũng là địa phương tiên phong trong việc tìm tòi và áp dụng phương pháp thụ phấn bổ sung. Kỹ thuật này giúp kéo dài mùa vụ thu hoạch, tránh tình trạng na chín rộ khiến nông dân không kịp thu hái.
Ngoài ra, bà con địa phương sử dụng tro rơm trộn vào phân bón để bổ sung Kali cho cây na. Kali giúp thúc đẩy quá trình phân hóa mầm hoa, giảm tỷ lệ rụng, tăng tỷ lệ đậu quả và nâng cao chất lượng nông sản. Nhờ quá trình này, quả na tích lũy được nhiều đường và vitamin hơn, có màu sắc đẹp, hương vị thơm ngon và thời gian bảo quản lâu hơn.
Nhờ những kỹ thuật này, na dai Lục Nam có màu tươi hơn và ít bị thâm quả so với nhiều loại na khác.
Phạm vi địa lý:
Các xã Đông Hưng, Đông Phú, Cương Sơn, Lan Mẫu, Huyền Sơn, Nghĩa Phương thuộc huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang
Truyền thông nói về sản phẩm na dai “Lục Nam”:
Đặc sản na dai Lục Nam, Bắc Giang: https://tayyentu.dulichbacgiang.gov.vn/luu-tru-am-thuc/dac-san-na-dai-luc-nam-bac-giang-ct21.html
Na dai Lục Nam khẳng định thương hiệu: https://lucnam.bacgiang.gov.vn/chi-tiet-tin-tuc/-/asset_publisher/Enp27vgshTez/content/na-dai-luc-nam-khang-inh-thuong-hieu
Bắc Giang: Trồng na trái vụ, nông dân huyện Lục Nam thu hàng trăm triệu mỗi năm: https://diendandoanhnghiep.vn/bac-giang-trong-na-trai-vu-nong-dan-huyen-luc-nam-thu-hang-tram-trieu-moi-nam-10145547.html
Mãn nhãn với những cánh đồng na mênh mông ở Lục Nam-Bắc Giang: https://dantri.com.vn/van-hoa/man-nhan-voi-nhung-canh-dong-na-menh-mong-o-luc-nambac-giang-20210721001003206.htm
