Ngày 31/02/2019 Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 471/Q§-SHTT, cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00070 cho sản phẩm Nhãn xuồng cơm vàng Bà Rịa - Vũng Tàu. Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là đơn vị quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Nhãn Xuồng Cơm Vàng là một trong những giống nhãn phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt được trồng nhiều ở khu vực miền Tây. Loại nhãn này có vị ngọt đậm, hương thơm nhẹ, phần cơm dày, ít nước, mang đến trải nghiệm thưởng thức hấp dẫn. Cây nhãn Xuồng Cơm Vàng có khả năng sinh trưởng tốt, sau khoảng 3 năm sẽ cho trái với năng suất cao, kích thước lớn.
Nhãn Xuồng Cơm Vàng có nguồn gốc từ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và được đánh giá là giống cây trồng có năng suất ổn định. Đây là loại cây thân gỗ lâu năm với đặc điểm nhận dạng dễ thấy: lá hình elip, phiến lá nhỏ, mặt trên có màu xanh thẫm và hơi xoăn nhẹ. Nhờ khả năng thích nghi tốt, nhãn Xuồng Cơm Vàng có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, mang lại giá trị kinh tế cao cho người trồng.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Nhãn Xuồng Cơm Vàng có hình dạng đặc trưng giống chiếc xuồng, với hai bên vai nhô cao hơn cuống. Vỏ quả nhẵn, có màu vàng da bò bắt mắt. Quả có đường kính từ 2,8 - 3,4 cm, trọng lượng dao động trong khoảng 16 - 25 g. Phần cùi dày từ 5,5 - 6,2 mm, ráo, dai, giòn, có màu vàng tươi ở giữa cuống và dần chuyển sang trắng ngà ở phần dưới. Hạt nhỏ, chỉ nặng khoảng 3,0 - 4,0 g.
Về hương vị, Nhãn Xuồng Cơm Vàng có vị ngọt đậm, hoàn toàn không chua hay chát, kèm theo hương thơm nhẹ nhàng. Tỉ lệ phần ăn được chiếm khoảng 60 - 70% tổng trọng lượng quả.
Chất lượng nhãn được đánh giá cao với độ Brix đạt 21 - 24%, tổng hàm lượng đường dao động từ 14,85 - 16,21%, trong đó đường khử chiếm 7,96 - 8,56%. Hàm lượng axit tổng số chỉ ở mức thấp, khoảng 0,87 - 0,99%, giúp vị ngọt được cân bằng tự nhiên. Ngoài ra, nhãn còn giàu vitamin C, đạt 523,40 - 559,80 mg/kg. Hàm lượng nước trong thịt quả chiếm 78,60 - 85%, còn hàm lượng chất khô đạt 17,50 - 18,90%, góp phần tạo nên độ giòn và vị ngọt đậm đà của loại nhãn này.
Điều kiện canh tác:
Khu vực trồng Nhãn Xuồng Cơm Vàng có địa hình đặc trưng là các dãy đồng bằng nhỏ hẹp, có độ dốc nhẹ từ 0° - 3°, thấp dần theo hướng Tây Bắc xuống Đông Nam.
Về thổ nhưỡng, đất trồng chủ yếu là đất cát, chiếm tới 83%, với tầng canh tác sâu, độ chua nhẹ và pH trung bình khoảng 5,07. Đất có hàm lượng nhôm (Al³⁺) và natri (Na⁺) rất thấp, trong khi hàm lượng canxi (Ca²⁺) và magie (Mg²⁺) cao, với tỷ lệ Ca/Mg lớn hơn 5, giúp cây phát triển ổn định.
Khí hậu khu vực trồng nhãn có mùa khô kéo dài từ 5 - 6 tháng, nhiệt độ trung bình năm đạt khoảng 27°C. Lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 1.157 - 1.421 mm, độ ẩm không khí duy trì ở mức 78 - 82%. Tổng số giờ nắng trong năm lên tới hơn 2.000 giờ, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình quang hợp và sinh trưởng của cây.
Nguồn nước tưới tại khu vực có pH trung tính, độ dẫn điện (EC) thấp và giàu cacbon hữu cơ. Đặc biệt, hàm lượng canxi (Ca²⁺) và magie (Mg²⁺) trong nước cao, góp phần cung cấp dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của cây nhãn.
Quy trình, kỹ thuật sản xuất truyền thống:
Giống và phương pháp nhân giống
Giống nhãn được sử dụng là nhãn bản địa VT20XCV. Phương pháp nhân giống chủ yếu là ghép cành trên gốc nhãn tiêu Da Bò. Gốc ghép được chọn phải có độ tuổi từ 6 - 16 tháng, đường kính từ 0,5 - 1,0cm để đảm bảo tỷ lệ sống cao và sinh trưởng tốt.
Kỹ thuật trồng
Thời vụ trồng thích hợp từ tháng 6 - 8 hằng năm. Cây được trồng theo khoảng cách hợp lý, cây cách cây 5m, hàng cách hàng 6m để đảm bảo không gian phát triển. Hố trồng có kích thước 0,5m x 0,5m x 0,6m, trước khi trồng cần bón lót 20kg phân hữu cơ hoai mục, kết hợp với thuốc diệt côn trùng, hỗn hợp NPK và vôi bột để cải tạo đất.
Chăm sóc
Sau thu hoạch, cần tiến hành tỉa cành, tạo tán bằng cách cắt bỏ các cành đã mang quả, cành khuất tán kết hợp với sửa tán giúp cây phát triển tốt hơn. Trong mùa khô, chủ động không tưới nước để kích thích hình thành mầm hoa, tuy nhiên, ở khu vực gần sông suối có thể tưới nước vào tháng 4 để cây ra hoa sớm. Việc xử lý ra hoa được thực hiện hoàn toàn tự nhiên.
Bón phân
Cây nhãn cần được bón phân ít nhất 5 lần/vụ theo từng giai đoạn sinh trưởng, bao gồm: sau thu hoạch, trước ra hoa, sau đậu quả và trong quá trình quả phát triển. Tổng lượng phân bón trung bình mỗi năm là 2,47kg/cây. Giai đoạn ra hoa cần tăng tỷ lệ phân lân, đồng thời giảm lượng phân đạm trong giai đoạn quả trưởng thành. Sau thu hoạch, bổ sung 5 - 7kg phân hữu cơ/cây để phục hồi dinh dưỡng cho vụ tiếp theo.
Thu hoạch và bảo quản
Nhãn được thu hoạch vào tháng 8 - 9, khi quả đã đậu từ 85 - 90 ngày. Nên thu hoạch vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh mưa hoặc nắng gắt. Trái chín đạt tiêu chuẩn sẽ có màu nâu vàng, cuống lõm xuống như hình chiếc xuồng. Sau thu hoạch, tiến hành cắt bớt lá, cuống, loại bỏ quả bị sâu bệnh, quả nhỏ, sau đó đóng gói vào sọt nhựa hoặc thùng xốp. Nhãn được bảo quản trong kho lạnh ở nhiệt độ 5 - 10°C để giữ chất lượng sản phẩm lâu dài.
Phạm vi địa lý:
Xã Tóc Tiên, xã Châu Pha thuộc huyện Tân Thành; xã Phước Long Thọ, xã Phước Hội, xã Long Mỹ, xã Lộc An thuộc huyện Đất Đỏ; xã Phước Thuận, xã Hòa Hiệp, xã Bình Châu thuộc huyện Xuyên Mộc; phường 11, phường 12 thuộc thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (theo bản đồ khu vực địa lý nêu tại Điều 2).
Truyền thông nói về sản phẩm Nhãn xuồng cơm vàng Bà Rịa - Vũng Tàu:
Trồng Nhãn xuồng cơm vàng: Phát triển chất lượng theo tiêu chuẩn GAP: https://baria-vungtau.gov.vn/sphere/baria/vungtau/page/print.cpx?uuid=5b9095a85256891b87b8424f
Nức tiếng nhãn xuồng cơm vàng: https://www.baobariavungtau.com.vn/noi-ay-que-nha/201909/nhung-san-vat-noi-tieng-cua-ba-ria-vung-tau-nuc-tieng-nhan-xuong-com-vang-873490/index.htm
Giống cây đặc sản ra thứ quả ngon, nông dân Bà Rịa-Vũng Tàu hái xuống là bán hết sạch, lãi cao: https://danviet.vn/nhan-xuong-com-vang-nhan-bap-cai-o-ba-ria-vung-tau-ra-trai-qua-troi-hai-xuong-ban-het-sach-2023070500164725.htm
Nâng cao giá trị “Nhãn xuồng cơm vàng Bà Rịa – Vũng Tàu” trên thị trường trong và ngoài nước: https://sanphamvungmien.vn/san-xuat-tieu-thu/2019/7/nang-cao-gia-tri-nhan-xuong-com-vang-ba-ria-vung-tau-tren-thi-truong-trong-va-ngoai-nuoc
