Ngày 23/01/2017 Cục Sở hữu trí tuệ ra Quyết định số 186/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00055 cho sản phẩm nhãn lồng “Hưng Yên” nổi tiếng. Sở Khoa học và Công nghệ Hưng Yên là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Nhãn lồng từ lâu đã trở thành một sản vật nổi tiếng và niềm tự hào của người dân Hưng Yên. Gắn liền với lịch sử gần 300 năm của phố Hiến, loại nhãn này được trồng nhiều dọc theo sông Hồng, tạo nên thương hiệu đặc trưng của vùng đất này. Tại chùa phố Hiến, vẫn còn một cây nhãn cổ thụ được xem là cây nhãn tổ, được ghi danh bằng bia đá để lưu giữ giá trị lịch sử.
Tương truyền, vào một mùa nhãn chín, một vị quan khi đi tuần đã nếm thử và ấn tượng với hương vị ngọt thơm, đậm đà khó quên. Nhận thấy đây là sản vật quý, ông đã tiến dâng lên vua, từ đó nhãn lồng Hưng Yên còn được gọi là “nhãn tiến vua”. Nhà bác học Lê Quý Đôn khi thưởng thức cũng từng mô tả: “Mỗi lần bỏ vào miệng thì ngập tận chân răng, lưỡi đã nảy ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho.”
Hương vị đặc trưng cùng bề dày lịch sử đã đưa nhãn lồng Hưng Yên trở thành một biểu tượng trong đời sống và thơ ca:
"Dù ai buôn Bắc bán Đông
Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên"
"Quê ta quê của tình thương
Quê ta quê của vị hương nhãn lồng"
"Bình minh trên dải sông Hồng
Sum suê bóng nhãn mượt đồng đay xanh."
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Nhãn lồng Hưng Yên có hình thái đặc trưng, dễ nhận biết với quả tròn, vỏ màu nâu sẫm. Kích thước quả dao động từ 25,61 đến 29,36 mm đường kính, chiều cao từ 23,98 đến 27,61 mm và trọng lượng từ 9,35 đến 13,28 g/quả. Thành phần dinh dưỡng của nhãn lồng cũng rất ấn tượng, với hàm lượng vitamin C từ 45,12 đến 59,32 mg/100g, tổng axit hữu cơ từ 0,04 – 0,17%, đường tổng số từ 13,89 đến 17,37%, chất rắn hòa tan từ 17,63 đến 20,88 độ Brix và hàm lượng nước dao động từ 18,38 – 22,09%.
Hương vị nhãn lồng Hưng Yên vô cùng đặc trưng với mùi thơm tinh khiết, dịu mát. Cùi nhãn dày, ráo nước, có màu trắng trong, giòn và mang vị ngọt đậm, tạo nên nét hấp dẫn riêng biệt của đặc sản này.
Điều kiện canh tác:
Nhãn lồng Hưng Yên có được danh tiếng và đặc trưng riêng nhờ điều kiện địa lý thuận lợi cho quá trình sinh trưởng của cây cũng như kinh nghiệm canh tác lâu đời của người dân. Khu vực trồng nhãn nằm dọc theo sông Hồng và sông Luộc, với địa hình bằng phẳng nhưng không đồng đều, có độ dốc từ tây bắc xuống đông nam. Xen kẽ trong vùng là những ô đất trũng thường xuyên ngập nước, tạo nên các dải cao thấp như những làn sóng tự nhiên.
Đất trồng nhãn lồng chủ yếu là đất phù sa điển hình, gồm đất chua, ít chua và cơ giới nhẹ, với thành phần từ cát pha thịt đến thịt nhẹ pha cát. Độ pHKCL dao động từ 6,8 đến 7,7, phản ứng trung tính, hàm lượng cacbon hữu cơ và đạm tổng số ở mức trung bình, trong khi lân tổng số và lân dễ tiêu từ mức trung bình đến rất giàu.
Khí hậu khu vực có lượng mưa cao, với tổng lượng mưa bình quân hàng năm từ 1.300 – 1.700 mm. Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 20 - 24°C, độ ẩm trung bình từ 80 - 85%, và tổng lượng bốc hơi hàng năm khoảng 1.000 – 1.100 mm. Những yếu tố này tạo điều kiện lý tưởng cho nhãn lồng Hưng Yên phát triển và đạt chất lượng vượt trội.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Kinh nghiệm canh tác của người dân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao danh tiếng của nhãn lồng Hưng Yên. Không chỉ kế thừa kỹ thuật trồng và chăm sóc từ lâu đời, người trồng nhãn còn tích cực tiếp thu và ứng dụng hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình chăm sóc, thu hoạch và chế biến, nhằm tạo ra những sản phẩm có chất lượng vượt trội.
Người dân biết cách chọn lọc những cây nhãn có chất lượng tốt, năng suất cao để ghép, đồng thời lựa chọn thời điểm trồng thích hợp vào mùa Xuân và mùa Thu, khi độ ẩm không khí cao và có mưa, giúp tăng tỷ lệ cây sống. Để đảm bảo tỷ lệ đậu quả cao, họ chủ động nuôi ong mật, đồng thời thực hiện các biện pháp như diệt lộc đông, khoanh cành, cuốc đất quanh tán để hạn chế sự phát triển quá mức của cây, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình ra hoa và kết trái.
Bên cạnh đó, kỹ thuật cắt tỉa cành, lộc non, hoa và quả cũng được chú trọng nhằm đảm bảo chất lượng tốt nhất khi thu hoạch. Cùng với nhiều bí quyết riêng, những phương pháp canh tác này đã giúp nhãn lồng Hưng Yên có đặc trưng riêng biệt, khác hẳn với nhãn trồng ở các khu vực khác.
Phạm vi địa lý:
Thành phố Hưng Yên, huyện Khoái Châu, huyện Tiên Lữ, huyện Kim Động thuộc tỉnh Hưng Yên
Truyền thông nói về sản phẩm Nhãn lồng Hưng Yên:
Nhãn lồng – đặc sản nổi tiếng của Hưng Yên: http://khcnhungyen.gov.vn/tin-tuc/nhan-long-%E2%80%93-dac-san-noi-tieng-cua-hung-yen-1307
Lý giải tên gọi Nhãn lồng Hưng Yên và sự tích cây nhãn tổ: https://nhanlonghungyen.vn/ly-giai-ten-goi-nhan-long-hung-yen-va-su-tich-cay-nhan-to/
Nhãn GAP vừa sai vừa ngọt, nông dân Hưng Yên chờ mùa 'hái ra tiền: https://vnbusiness.vn/mo-hinh/nhan-gap-vua-sai-vua-ngot-nong-dan-hung-yen-cho-mua-hai-ra-tien-1101202.html
