Ngày 23/11/2020, Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 4523/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00092 cho sản phẩm khóm “Cầu Đúc”. Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này
Cầu Đúc là cây cầu bắc ngang sông Cái Lớn, nối liền hai tỉnh Hậu Giang và Kiên Giang, được người Pháp xây dựng từ những năm 1930. Hiện nay, cây cầu này đã được xây dựng lại và mang tên cầu Cái Tư, thuộc xã Hỏa Tiến, thành phố Vị Thanh. Theo lời kể của các lão nông sinh sống lâu đời tại đây, giống “Khóm Cầu Đúc” được trồng tại khu vực này từ những năm 1930, khi những người Hoa đến lập nghiệp và mang theo giống khóm đặc trưng. Khi đó, hàng hóa sản xuất ra thường được tập trung tại cây Cầu Đúc để trao đổi, mua bán. Chính vì vậy, cái tên “Khóm Cầu Đúc” ra đời để phân biệt với khóm trồng ở các vùng khác.
Với lịch sử hơn 90 năm, Khóm Cầu Đúc đã trở thành thương hiệu nức tiếng của tỉnh Hậu Giang. Loại khóm này nổi danh khắp vùng Nam Kỳ Lục Tỉnh gần một thế kỷ, được nhiều người yêu thích nhờ vị ngọt thanh, giòn đặc trưng và gắn liền với tên tuổi thành phố Vị Thanh. Đây cũng là cây trồng chủ lực của người dân thành phố Vị Thanh và huyện Long Mỹ, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân và thúc đẩy xây dựng nông thôn mới.
Trong nhiều năm liền, Khóm Cầu Đúc luôn nằm trong danh sách 10 sản phẩm chủ lực của tỉnh Hậu Giang. Đặc biệt, đây còn là một trong ba sản phẩm chiến lược được tỉnh tập trung phát triển, góp phần khẳng định giá trị kinh tế và thương hiệu nông sản địa phương.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Khóm Cầu Đúc thuộc giống Queen, có hình trụ đứng, vỏ màu vàng đậm với nhiều mắt lồi và hố mắt sâu. Loại khóm này có mùi thơm nhẹ, vị ngọt đặc trưng, tạo nên sự khác biệt so với các giống khóm khác. Quả khóm Cầu Đúc có kích thước lớn, trọng lượng trung bình dao động từ 1,14 đến 1,42 kg/quả, với đường kính từ 13,20 đến 17,65 cm và chiều cao khoảng 16,46 đến 20,74 cm. Mỗi quả có từ 113 đến 117 mắt, với tỷ lệ phần ăn được đạt từ 64 đến 76%.
Ngoài đặc điểm hình thái, khóm Cầu Đúc còn có những giá trị dinh dưỡng nổi bật. Hàm lượng chất khô hòa tan tổng số dao động từ 14,04 đến 16,16 obx, trong khi hàm lượng đường tổng số đạt từ 8,81 đến 11,49%. Đặc biệt, lượng axit tổng số trong khóm khá cân bằng, nằm trong khoảng 0,52 đến 0,78%, tạo nên vị ngọt thanh tự nhiên. Bên cạnh đó, khóm Cầu Đúc còn giàu vitamin C, với hàm lượng dao động từ 27,70 đến 37,70 mg/100g, giúp tăng cường sức đề kháng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Điều kiện canh tác:
Danh tiếng và chất lượng đặc thù của khóm Cầu Đúc có được nhờ các điều kiện tự nhiên thuận lợi của khu vực địa lý. Đây là vùng đất trũng thấp, với độ cao trung bình khoảng 1 mét so với mực nước biển, có hệ thống kênh rạch nhân tạo chằng chịt, giúp điều tiết nước hiệu quả. Đất trồng khóm chủ yếu thuộc hai nhóm chính: đất phèn tiềm tàng và đất phèn hoạt động, với thành phần cơ giới nặng (tỷ lệ sét > 50%), giúp giữ nước tốt, đảm bảo cây không bị thiếu nước trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển. Ngoài ra, đất có độ xốp cao (> 55%), tạo điều kiện thuận lợi cho bộ rễ khóm phát triển mạnh, hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn. Hàm lượng cation trao đổi trong đất cao (Mg²⁺ > 2,87 meq/100g đất), cùng với hàm lượng cacbon hữu cơ tổng số ở mức trung bình đến giàu (4,79 – 5,92%), giúp trái khóm có vị ngọt thanh, mọng nước và giúp cây chống lại bệnh luộc lá trong giai đoạn nuôi quả.
Bên cạnh yếu tố đất đai, điều kiện khí hậu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành chất lượng khóm Cầu Đúc. Khu vực này có hai mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11 và mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4. Nhiệt độ trung bình năm khoảng 27°C, độ ẩm bình quân 81%, tạo môi trường lý tưởng cho cây phát triển. Biên độ dao động nhiệt độ ngày đêm vào mùa mưa là 5 – 6°C, mùa khô là 3 – 4°C, phù hợp với quá trình sinh trưởng và tích lũy dinh dưỡng của cây. Lượng mưa trung bình vào mùa mưa dao động từ 289,6 – 499,5 mm, có tác động trực tiếp đến kích thước, trọng lượng và hàm lượng nước của trái khóm. Trong khi đó, mùa khô có lượng mưa thấp hơn, chỉ từ 12 – 160,5 mm, giúp bảo quản sản phẩm sau thu hoạch tốt hơn. Ngoài ra, số giờ nắng bình quân hàng tháng đạt 218,39 giờ, tương đương khoảng 7,3 giờ/ngày, với mức độ ổn định quanh năm, rất phù hợp với đặc tính cây nhiệt đới ưa sáng của khóm, góp phần tạo nên chất lượng đặc trưng của khóm Cầu Đúc.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Ngoài các yếu tố tự nhiên của khu vực địa lý, kỹ thuật trồng và chăm sóc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng của khóm Cầu Đúc. Người nông dân tại đây lựa chọn giống khóm Queen có nguồn gốc từ Hậu Giang, đảm bảo sạch bệnh, được lấy từ những cây sinh trưởng tốt, có độ đồng đều cao và lá xanh khỏe mạnh. Thời điểm trồng khóm hàng năm được chia thành hai vụ: khóm chính vụ được trồng vào tháng 6 – 7, còn khóm trái vụ trồng vào tháng 10 – 11. Để tối ưu hóa điều kiện sinh trưởng, đất trồng khóm được quy hoạch thành các lô, mỗi lô đều có mương và líp để thoát nước hiệu quả. Cây khóm được trồng theo hàng kép đôi với mật độ 0,5 x 0,5 x 0,5 m, tương đương khoảng 30.000 cây/ha. Bên cạnh đó, vườn trồng còn được bảo vệ bằng hệ thống đê bao nhằm ngăn lũ, chống xói mòn, đồng thời trồng thêm cây chắn gió dọc theo trục đường chính để hạn chế ảnh hưởng của thời tiết bất lợi.
Quy trình chăm sóc khóm Cầu Đúc cũng được thực hiện bài bản để đảm bảo năng suất và chất lượng. Khi cây đạt từ 55 lá trở lên (tương đương 8,5 tháng tuổi), người trồng sẽ tiến hành xử lý ra hoa bằng khí đá CaC₂ nhằm kích thích cây ra quả đồng loạt. Để bảo vệ trái khỏi tác động của ánh nắng gay gắt, nông dân sử dụng phương pháp che bóng bằng cây che phủ, kết hợp với cỏ khô, rơm hoặc kéo lá lên đỉnh trái đối với những cây có lá dài. Cây khóm được duy trì qua ít nhất hai vụ trồng, tối đa ba vụ trước khi thay mới để đảm bảo chất lượng và năng suất ổn định. Thời gian thu hoạch khóm Cầu Đúc cũng được chia thành hai đợt chính: khóm chính vụ thu hoạch vào tháng 2 – 3, còn khóm trái vụ thu hoạch vào tháng 7 – 8 hàng năm.
Phạm vi địa lý:
Xã Vĩnh Viễn A thuộc huyện Long Mỹ; phường VII và các xã Vị Tân, Hỏa Lựu, Tân Tiến, Hỏa Tiến thuộc thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang
Truyền thông nói về sản phẩm quả khóm Cầu Đúc:
Về Vị Thanh thưởng thức trái cây thơm Khóm Cầu Đúc: https://moit.gov.vn/tu-hao-hang-viet-nam/ve-vi-thanh-thuong-thuc-trai-cay-thom-khom-cau-duc.html
Giá khóm (dứa) Cầu Đúc ở Hậu Giang tăng kỷ lục: https://vov.vn/thi-truong/gia-khom-dua-cau-duc-o-hau-giang-tang-ky-luc-post1122606.vov
HTX nông nghiệp Thạnh Thắng với thương hiệu khóm Cầu Đúc: https://baodantoc.vn/htx-nong-nghiep-thanh-thang-voi-thuong-hieu-khom-cau-duc-1701147509096.htm
