Ngày 18/01/2024, Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số11/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00135 cho sản phẩm quả Thanh trà“Huế”. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thừa Thiên Huế là tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Theo các tư liệu lịch sử, dưới triều Nguyễn, quả Thanh trà – đặc sản nổi tiếng của phủ Thừa Thiên – được tuyển chọn kỹ lưỡng để dâng tiến vào cung vua mỗi năm. Xuất phát từ tục lệ này, người dân vùng Thủy Biều cùng chính quyền địa phương đã tổ chức lễ hội Thanh trà hàng năm nhằm tôn vinh đặc sản quý giá của vùng.
Năm 2018, lễ hội Thanh trà lần thứ 6 được mở rộng quy mô, trở thành lễ hội cấp tỉnh Thừa Thiên Huế và gắn liền với nghi lễ Cung tiến Thanh trà. Đặc biệt, từ năm này, lễ hội có thêm hai hoạt động mới: giới thiệu quy trình trồng và chăm sóc cây Thanh trà, cùng với lễ Cung tiến Thanh trà (Thanh trà tiến vua).
Lễ Cung tiến Thanh trà diễn ra tại hai đình Lương Quán và Nguyệt Biều, trong khi nghi lễ Cung tiến Thanh trà được tổ chức trang trọng tại Đại Nội Huế, tái hiện nét đẹp văn hóa cung đình xưa.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Quả Thanh trà Huế có những điểm khác biệt rõ rệt so với các loại bưởi khác. Kích thước của quả nhỏ hơn, trung bình chỉ từ 0,7 - 1 kg/quả. Hình dáng quả có dạng lê thấp với phần cuống hơi lõm, trong khi bưởi Phúc Trạch hay bưởi đường lá cam Tân Triều thường có phần cuống bằng hoặc hơi lồi.
Khi chín, vỏ quả Thanh trà Huế có màu vàng xanh, bề mặt nhẵn sáng, tỏa hương thơm nhẹ đặc trưng. Tép quả thon nhỏ, suôn thẳng, ráo, giòn, có vị ngọt thanh xen lẫn chút chua nhẹ, không có vị the hay đắng.
Về chất lượng, Thanh trà Huế có hàm lượng chất rắn hòa tan (độ Brix) từ 9,43 - 11,23%, hàm lượng đường tổng số từ 7,80 - 9,34%, hàm lượng axit tổng số từ 0,58 - 0,71%, và hàm lượng vitamin C dao động từ 59,29 - 66,20 mg/100g.
Điều kiện canh tác:
Thanh trà Huế có được danh tiếng và chất lượng đặc thù nhờ vào điều kiện địa lý tự nhiên và kinh nghiệm chăm sóc của người dân địa phương.
Vùng trồng Thanh trà Huế nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, với lượng mưa tập trung cao từ tháng 9 - 11 (trung bình trên 2.700mm). Đây cũng là giai đoạn cây cần nước nhất, giúp quá trình phân hóa mầm hoa thuận lợi và tỷ lệ đậu quả cao. Trong mùa khô, đặc biệt vào đầu mùa, độ ẩm không khí duy trì ở mức khá cao, giảm bớt nhu cầu tưới nước, giúp người trồng tiết kiệm thời gian và công sức.
Địa hình khu vực trồng Thanh trà chủ yếu bằng phẳng hoặc lượn sóng dọc theo các lưu vực sông Hương, sông Bồ, sông Ô Lâu, sông Truồi. Điều kiện này rất thuận lợi để hình thành các vùng trồng tập trung và dễ dàng canh tác.
Về thổ nhưỡng, khu vực trồng Thanh trà Huế có hàm lượng dinh dưỡng tổng số trong đất ở mức trung bình đến nghèo, nhưng các chỉ tiêu dinh dưỡng dễ tiêu lại ở mức trung bình đến khá, cung cấp nguồn thức ăn dồi dào cho cây. Hàm lượng lân và kali trong đất ảnh hưởng trực tiếp đến lượng đường tổng số và hàm lượng vitamin C, tạo nên hương vị ngọt thanh pha chút chua nhẹ đặc trưng.
Phần lớn đất trồng Thanh trà có độ chua từ nhẹ đến trung bình, tạo điều kiện lý tưởng cho cây hấp thu dinh dưỡng đa lượng và vi lượng. Đặc biệt, đất trong vùng có hàm lượng vi lượng Bo khá cao, giúp quả Thanh trà phát triển đồng đều, không bị dị dạng, vỏ không quá dày và có độ sáng bóng tự nhiên.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Người dân Huế có nhiều kinh nghiệm trong canh tác cây Thanh trà. Họ thường chọn những cành chiết hoặc cây ghép tốt nhất để làm giống. Trong bốn năm đầu, cây được tạo tán, tỉa cành và tỉa quả để dễ chăm sóc, đồng thời giúp nâng cao chất lượng trái.
Mùa vụ thu hoạch Thanh trà Huế có sự khác biệt so với các vùng trồng bưởi khác. Quả được thu hoạch từ tháng 8 đến tháng 9 dương lịch hàng năm, sớm hơn bưởi Phúc Trạch và rất sớm so với bưởi Đoan Hùng ở phía Bắc.
Nhờ sự kết hợp giữa điều kiện tự nhiên và kinh nghiệm sản xuất, các vùng trồng Thanh trà Huế đã tồn tại hàng trăm năm, tạo nên những nét đặc trưng riêng biệt mà không vùng nào có được.
Phạm vi địa lý:
Các xã, phường, thị trấn thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế:
- Phong Mỹ, Phong Xuân, Phong Sơn, Phong An, Phong Hiền, Phong Thu, Phong Hòa, Phong Bình, Phong Chương, Phong Điền thuộc huyện Phong Điền;
- Quảng Vinh, Quảng Phú, Quảng An thuộc huyện Quảng Điền;
- Bình Tiến, Hương Bình, Hương Xuân, Hương Văn, Hương Vân, Tứ Hạ thuộc thị xã Hương Trà;
- Dương Hòa thuộc thị xã Hương Thủy;
- Lộc Bổn, Lộc An, Lộc Điền, Lộc Hòa, Xuân Lộc, Lộc Thủy, Lộc Tiến thuộc huyện Phú Lộc;
- Hương Thọ, Thủy Bằng, Thủy Biều, Hương Long, Hương Hồ, Hương An thuộc thành phố Huế.
Truyền thông nói về sản phẩm thanh trà Huế:
Thanh trà Huế - Thức quà đặc sản tiến vua cố đô: https://vinpearl.com/vi/thanh-tra-hue-thuc-qua-dac-san-tien-vua-co-do
Thừa Thiên – Huế khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng “Thanh trà Huế”, “Bưởi đỏ Hồ Hương”: https://sanphamvungmien.vn/su-kien/2018/9/thua-thien-hue-khuyen-khich-nguoi-dan-mo-rong-dien-tich-trong-thanh-tra-hue-buoi-do-ho-huong-
Phát triển thương hiệu đặc sản thanh trà Huế: https://dantocmiennui.vn/phat-trien-thuong-hieu-dac-san-thanh-tra-hue-post344615.html
