Ngày 09/11/2021, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 5158/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00112 cho sản phẩm chè shan “Phình Hồ”. Ủy ban nhân dân huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Vùng chè shan mang chỉ dẫn địa lý “Phình Hồ” được xem là một trong mười vùng chè nguyên liệu ngon nhất Việt Nam. Với hơn 300.000 cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi, nơi đây quanh năm được bao phủ bởi mây mù, khí hậu mát mẻ, tạo điều kiện lý tưởng cho cây chè shan phát triển tự nhiên. Nhờ hấp thụ tinh hoa của đất trời, chè shan “Phình Hồ” mang hương vị tinh khiết đặc trưng, khác biệt so với các vùng chè khác.
Chè shan “Phình Hồ” được trồng ở độ cao trung bình từ 1.100 đến 1.300 mét so với mực nước biển, tạo ra một tiểu khí hậu riêng biệt. Nghiên cứu cho thấy, vùng có độ cao lớn thường có biên độ nhiệt ngày và đêm dao động từ 8°C đến 10°C, ánh sáng yếu, thời gian chiếu sáng trong ngày ngắn, khí hậu ẩm và nhiều sương mù. Những điều kiện này giúp chè tích tụ hàm lượng chất thơm cao, tạo nên hương vị đậm đà hơn so với các vùng chè shan khác.
Địa hình trồng chè có độ dốc trên 25°, giúp tiêu thoát nước mưa tốt, tránh tình trạng ngập úng. Nhờ nằm trên sườn núi cao, khu vực này đón gió ẩm và hạn chế nắng gắt từ hướng Tây vào buổi chiều, tạo điều kiện thích hợp để cây chè phát triển mạnh mẽ. Đất trồng chè giàu Kaolinit và Sắt, giúp chè có hàm lượng tanin và axit amin cao, làm tăng vị đậm đà và hậu ngọt đặc trưng. Đặc điểm thổ nhưỡng gồm thành phần cơ giới từ thịt nhẹ đến thịt nặng, tầng đất hữu hiệu dày trên 30 cm, độ pHKCl nhỏ hơn 5, và cation trao đổi không vượt quá 16 me/100g đất. Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng đặc biệt, chè shan “Phình Hồ” trở thành một đặc sản quý hiếm, mang đậm dấu ấn vùng cao Tây Bắc.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Nhờ điều kiện tự nhiên đặc biệt, các sản phẩm chè xanh, hồng trà, chè trắng và chè phổ nhĩ mang chỉ dẫn địa lý “Phình Hồ” đều sở hữu những đặc trưng riêng biệt, phản ánh sự tinh túy của vùng nguyên liệu chè shan cổ thụ.
Chè xanh có cánh chè to, đều, xoăn chặt và lộ tuyết. Hương thơm mạnh, đặc trưng. Khi pha, nước chè có màu xanh hoặc vàng sáng, vị chát đắng nhẹ và hậu ngọt rõ rệt. Hàm lượng chất hòa tan dao động từ 51,2% đến 54,4%, hàm lượng axit amin từ 2,85% đến 4,62%, hàm lượng cafein từ 3,56% đến 4,73%, hàm lượng catechin tổng số từ 148 mg/g đến 173 mg/g, và hàm lượng đường khử từ 3,4% đến 3,8%.
Hồng trà có cánh chè to, xoăn chặt, màu nâu đỏ, tỏa ra mùi thơm mát dịu. Khi pha, nước chè có màu đỏ cam, vị chát nhẹ và ngọt sâu. Hàm lượng chất hòa tan từ 47,3% đến 50,6%, hàm lượng tanin dao động từ 15,4% đến 17,8%, tạo nên hương vị tròn đầy và hậu vị kéo dài.
Chè trắng có cánh to, đều, không gãy, bề mặt cánh bạc phủ tuyết. Lá chè khô tỏa ra hương thơm nhẹ, tự nhiên. Khi pha, nước chè có màu trắng đục pha chút vàng nhẹ, vị ngọt thanh, chát nhẹ. Hàm lượng đường khử dao động từ 2,9% đến 3,4%, mang đến cảm giác dịu dàng, tinh tế khi thưởng thức.
Chè phổ nhĩ ở dạng rời có cánh xoăn đều, phủ tuyết, không vụn; còn chè dạng bánh có bề mặt nhẵn, độ dày đồng đều, được ép chặt. Hương thơm đặc trưng của gỗ, khi pha nước có sắc vàng sáng, vàng đậm, hung đỏ hoặc màu rượu vang đỏ. Vị chát dịu và hậu ngọt rõ nét. Hàm lượng chất hòa tan lớn hơn 38%, hàm lượng tanin từ 12,2% đến 15%, tạo nên sự phong phú về hương vị, phù hợp với những người yêu thích chè lên men.
Điều kiện canh tác:
Để tạo nên những đặc trưng riêng biệt, ngoài điều kiện tự nhiên thuận lợi, kinh nghiệm lâu đời của người dân địa phương cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm nên danh tiếng của chè shan nơi đây. Trong quá trình canh tác, người dân không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón vô cơ, đồng thời hạn chế việc đốn, tỉa, đặc biệt là đốn đau, giúp cây chè có thời gian tích lũy dinh dưỡng dài hơn, từ đó tạo ra những búp chè có chất lượng cao.
Chè được thu hái hoàn toàn thủ công theo tiêu chuẩn 1 tôm 2 lá non, mỗi năm chỉ thu hái từ 3 đến 4 lần, không tận thu, đảm bảo chất lượng tốt nhất cho từng lứa chè. Để tạo màu trắng đục đặc trưng của chè trắng, người dân phơi chè một cách cẩn thận, chỉ phơi dưới nắng nhẹ vào buổi sáng và dừng lại trước 10 giờ để tránh nhiệt độ quá cao làm ảnh hưởng đến chất lượng búp chè. Đối với chè phổ nhĩ, độ ẩm luôn được duy trì ổn định ở mức 12% đến 13% để đảm bảo hương vị đặc trưng và khả năng lên men tự nhiên.
Phạm vi địa lý:
Xã Phình Hồ và xã Làng Nhì thuộc huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái.
Truyền thông nói về sản phẩm chè shan Phình Hồ:
Chè Shan tuyết Phình Hồ - Trạm Tấu: https://yenbai.gov.vn/noidung/tintuc/Pages/chi-tiet-tin-tuc.aspx?ItemID=57&l=DacsanYenBai
Câu chuyện đưa HTX trà shan tuyết Phình Hồ vươn xa: https://vietnamnet.vn/cau-chuyen-dua-htx-tra-shan-tuyet-phinh-ho-vuon-xa-2226715.html
Chè Shan Phình Hồ: Hương vị của núi rừng: https://yenbai.gov.vn/noidung/tintuc/Pages/chi-tiet-tin-tuc.aspx?ItemID=27281&l=Tintrongtinh&lv=5
