Ngày 09/11/2021, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 5157/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00111 cho sản phẩm hạt tiêu “Đắk Nông”. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Nông là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Hạt tiêu Đắk Nông là một trong những sản phẩm nông sản chất lượng cao, góp phần đưa Việt Nam trở thành cường quốc xuất khẩu hồ tiêu số 1 thế giới. Được trồng trên vùng đất bazan màu mỡ với hàm lượng khoáng chất dồi dào, hạt tiêu Đắk Nông có hương vị cay nồng đặc trưng, mùi thơm đậm và chất lượng vượt trội so với nhiều vùng trồng tiêu khác.
Bắt đầu phát triển từ những năm 1980 với diện tích ban đầu khoảng 40 – 50 ha, đến nay, diện tích hồ tiêu tại Đắk Nông đã tăng lên 33.591 ha, với sản lượng đạt 60.049 tấn. Không chỉ nổi bật về năng suất và chất lượng, Đắk Nông còn được đánh giá cao trong phong trào sản xuất hồ tiêu sạch, an toàn, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường trong và ngoài nước. Nhờ sự kết hợp giữa điều kiện tự nhiên thuận lợi và quy trình canh tác bền vững, hạt tiêu Đắk Nông đã khẳng định được vị thế của mình, trở thành một trong những sản phẩm nông sản chủ lực của vùng Tây Nguyên.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Hạt tiêu đen Đắk Nông có màu đen hơi nâu, bề mặt nhăn đặc trưng. Hạt có kích thước đường kính từ 4 – 5 mm, với dung trọng đạt 550 – 590 g/l. Nhờ được trồng trên vùng đất bazan màu mỡ, hạt tiêu đen Đắk Nông có hàm lượng Piperin cao, dao động từ 5,23 – 7,45 %, tạo nên vị cay nồng đặc trưng. Ngoài ra, hàm lượng khoáng chất dồi dào, đặc biệt là sắt (Fe) từ 54,42 – 605,44 µg/kg và mangan (Mn) từ 20,65 – 40,52 µg/kg, góp phần làm tăng giá trị dinh dưỡng và chất lượng của sản phẩm.
Điều kiện canh tác:
Chất lượng của hạt tiêu Đắk Nông được đảm bảo nhờ điều kiện tự nhiên đặc thù và phương pháp canh tác của người nông dân.
Khu vực này có tổng lượng mưa trung bình năm cao, dao động từ 1.777 – 2.719 mm/năm. Mùa mưa kéo dài từ tháng 4 đến hết tháng 11, chiếm hơn 90% tổng lượng mưa cả năm. So với các vùng khác, thời gian mưa ở Đắk Nông dài hơn từ 2 – 3 tháng, tạo điều kiện thuận lợi cho cây phát triển kích thước hạt.
Hạt tiêu Đắk Nông được thu hoạch từ tháng 1 đến tháng 4, cao điểm vào tháng 2, trùng với mùa khô của khu vực. Trong thời gian này, nhiệt độ dao động từ 23 – 25°C, số giờ nắng cao, độ ẩm thấp và độ bốc hơi lớn. Điều kiện khí hậu này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình thu hoạch và phơi tiêu, giúp tạo nên màu sắc đặc trưng của hạt tiêu đen và hạt tiêu đỏ Đắk Nông.
Từ tháng 12 đến tháng 3, thời gian khô hạn kéo dài giúp cây tiêu phân hóa mầm hoa sau thu hoạch. Khi gặp ẩm độ cao vào tháng 4, cây ra hoa đồng loạt, làm tăng tỷ lệ thụ phấn và giảm tình trạng khuyết hạt trên gié, từ đó nâng cao năng suất.
Lượng giờ nắng trung bình tại Đắk Nông đạt từ 2.000 – 2.300 giờ/năm, tập trung chủ yếu vào thời điểm tiêu chín và thu hoạch (tháng 2 – tháng 3). Trong giai đoạn này, độ ẩm thấp, đặc biệt vào tháng 2 chỉ khoảng 71%, giúp hạt tiêu nhanh chóng loại bỏ hàm lượng nước sau thu hoạch. Nhờ đó, sản phẩm hạt tiêu Đắk Nông có hàm lượng piperine cao, tạo nên hương vị đặc trưng.
Ngoài ra, khu vực này có tầng đất hữu hiệu dày, cấu trúc tơi xốp, khả năng thấm và giữ nước tốt. Thành phần cơ giới của đất từ thịt trung bình đến thịt nặng, với hàm lượng chất hữu cơ tầng mặt dao động từ 1,94 – 3,95%. Hàm lượng Nitơ tổng số ở tầng mặt đạt từ 0,12 – 0,19%, Phospho từ 0,2 – 0,3%, và dung tích hấp thụ cation (CEC) trong khoảng 14,18 – 22,27 me/100g đất.
Bên cạnh đó, hàm lượng calci và magie trao đổi dao động từ 0,25 – 0,28 me/100g đất, giúp cây tiêu sinh trưởng và phát triển tốt. Nhờ những điều kiện lý tưởng này, hạt tiêu Đắk Nông có hàm lượng Fe và Mn vượt trội, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Không chỉ có điều kiện tự nhiên thuận lợi, kỹ thuật canh tác của người dân địa phương cũng góp phần tạo nên chất lượng đặc trưng của hạt tiêu Đắk Nông.
Người dân nơi đây sử dụng giống tiêu lá trung, một giống tiêu đã thích nghi lâu dài với điều kiện tự nhiên của vùng. Giống tiêu này có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, năng suất ổn định và dễ chăm sóc.
Tại Đắk Nông, người dân trồng tiêu chủ yếu bằng trụ cây sống. Các loại cây làm trụ thường sinh trưởng nhanh, thân cứng, vỏ nhám để tiêu dễ bám, điển hình như keo dậu, muồng đen, lồng mức, vông, mít, núc nác, gòn. Những cây này có bộ rễ ăn sâu, không cạnh tranh dinh dưỡng với cây tiêu. Đây là điểm khác biệt so với các vùng trồng tiêu khác như Kiên Giang (trụ gỗ), Vũng Tàu (trụ gạch, trụ bê tông) hay Gia Lai (trụ hỗn hợp gồm cây sống, trụ bê tông, trụ gỗ).
Khoảng cách trồng tiêu tại Đắk Nông được bố trí hợp lý, với cây cách cây và hàng cách hàng 3 x 3 m, mật độ dao động từ 1.100 - 1.600 trụ/ha. Điều này giúp cây tiêu ít bị sâu bệnh, môi trường vườn được kiểm soát tốt, nguồn dinh dưỡng trong đất không bị cạnh tranh quá mức, đảm bảo cây tiêu luôn được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ.
Ngoài ra, mật độ trồng tiêu tại Đắk Nông còn tạo điều kiện cho việc trồng xen các loại cây khác có tính cộng hưởng, không phải cây ký chủ gây bệnh cho hồ tiêu. Những cây trồng xen phổ biến gồm cà phê, bơ và các loại cây họ đậu. Những cây này giúp duy trì độ ẩm, tạo bóng mát cho tiêu phát triển, đặc biệt là trong mùa nắng nóng.
Bên cạnh đó, người dân Đắk Nông áp dụng phương pháp bón phân chuồng, phân hữu cơ và phân vi sinh một cách bài bản. Lượng phân hữu cơ được bón liên tục từ khi bắt đầu trồng cho đến các năm sau khi khai thác. Nhờ đó, đất trồng ngày càng màu mỡ, rễ cây phát triển tốt, độ ẩm đất được duy trì ổn định.
Phân hữu cơ cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm đối kháng như trichoderma phát triển, giúp hạn chế nhiều bệnh hại nguy hiểm. Đồng thời, việc bón phân hữu cơ còn góp phần nâng cao chất lượng hạt tiêu, giúp hạt tiêu chắc, mẩy và giảm tỷ lệ hạt lép.
Tùy theo nhu cầu sản xuất tiêu đen, tiêu trắng hay tiêu đỏ, thời gian thu hoạch có thể kéo dài từ tháng 1 đến tháng 4 hàng năm. Đắk Nông là vùng cuối cùng của Tây Nguyên và là cửa ngõ của Đông Nam Bộ, do đó mùa khô đến muộn hơn so với các vùng trồng khác như Gia Lai hay Đắk Lắk từ 1 đến 2 tháng. Chính vì vậy, thời điểm thu hoạch tiêu tại Đắk Nông cũng diễn ra muộn hơn so với các khu vực này.
Phạm vi địa lý:
- Thị trấn Ea T’ling và các xã Tâm Thắng, Nam Dong, Ea Pô, Đắk Wil, Trúc Sơn, Cư Knia, Đắk Drông thuộc huyện Cư Jút;
- Thị trấn Đắk Mil và các xã Đắk Lao, Đức Minh, Đức Mạnh, Đắk Sắk, Thuận An, Đắk N'Drót, Đắk R’La, Đắk Gằn, Long Sơn thuộc huyện Đắk Mil;
- Thị trấn Đức An và các xã Nam Bình, Thuận Hạnh, Thuận Hà, Đắk Mol, Đắk Hòa, Đắk N'Drung, Nâm N’Jang, Trường Xuân thuộc huyện Đắk Song;
- Thị trấn Kiến Đức và các xã Kiến Thành, Đắk Wer, Nhân Cơ, Nhân Đạo, Nghĩa Thắng, Đạo Nghĩa, Đắk Sin, Hưng Bình, Đắk Ru, Quảng Tín thuộc huyện Đắk R'lấp;
- Thị trấn Đắk Mâm và các xã Đắk Sôr, Nam Xuân, Nam Đà, Đắk Drô, Tân Thành, Buôn Choah, Nâm N'Đir, Nâm Nung, Đức Xuyên, Đắk Nang, Quảng Phú thuộc huyện Krông Nô;
- Các xã Quảng Trực, Đắk Buk So, Đắk R'Tih, Quảng Tân, Quảng Tâm, Đắk Ngo thuộc huyện Tuy Đức;
- Các xã Quảng Khê, Đắk Plao, Đắk Som, Đắk Ha, Quảng Sơn, Đắk R'Măng, Quảng Hòa thuộc huyện Đắk G’Long;
- Các phường Nghĩa Đức, Nghĩa Thành, Nghĩa Phú, Nghĩa Tân, Nghĩa Trung, Quảng Thành và các xã Đắk R'Moan, Đắk Nia thuộc thành phố Gia Nghĩa./.
Truyền thông nói về sản phẩm Hạt tiêu Đắk Nông:
Đắk Nông hướng đến sản xuất hồ tiêu bền vững: https://nhandan.vn/dak-nong-huong-den-san-xuat-ho-tieu-ben-vung-post819639.html
Giá tiêu tiếp tục vọt lên ở hàng loạt tỉnh, Đắk Nông vẫn có mức tăng cực mạnh: https://trangtraiviet.danviet.vn/gia-tieu-tiep-tuc-vot-len-o-hang-loat-tinh-dak-nong-van-co-muc-tang-cuc-manh-d137178.html
Hạt tiêu đen sản vật được du khách lựa chọn làm quà tặng khi đến Đắk Nông: https://moit.gov.vn/tu-hao-hang-viet-nam/hat-tieu-den-san-vat-duoc-du-khach-lua-chon-lam-qua-tang-khi-den-dak-nong.html
