Ngày 18 tháng 12 năm 2013, Cục Sở hữu trí tuệ đã ban hành Quyết định số 3463/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00040 cho sản phẩm hoa mai vàng Yên Tử nổi tiếng. Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh là cơ quan quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Yên Tử là ngọn núi thuộc dãy Đông Triều, được biết đến là đỉnh cao nhất vùng Đông Bắc Việt Nam. Nơi đây không chỉ nổi tiếng với cảnh quan hùng vĩ mà còn là vùng đất linh thiêng, gắn liền với sự ra đời của Thiền phái Trúc Lâm. Giữa chốn non thiêng Yên Tử, ở độ cao khoảng 1.000 mét so với mực nước biển, cây mai vàng xuất hiện như một biểu tượng huyền bí. Theo truyền thuyết, khi Đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông từ bỏ vương vị để tu hành tại đây, Ngài và các đệ tử đã trồng những cây mai đầu tiên. Trải qua hàng trăm năm, những cây mai cổ thụ vẫn sừng sững giữa núi rừng, trong đó có những cây đã hơn 700 năm tuổi, được tôn kính với danh xưng “Đại lão mai vàng Yên Tử.”
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Mai vàng Yên Tử thuộc loài Ochna integerrima (Lour.) Merr., thuộc chi Mai và họ Lão mai. Loài cây này có thân màu xám với nhiều đốm trắng mờ, vỏ thân nhẵn, ít vết nứt, hốc lõm và không có u bướu. Cành mọc cách, các cành nhỏ mọc dày, tạo nên tán lá sum suê.
Lá mai vàng Yên Tử có sự thay đổi màu sắc theo từng giai đoạn phát triển. Lá non có màu xanh nõn, hình bầu dục thuôn dài, mép có răng cưa và gân mờ. Khi trưởng thành, lá trở nên lớn hơn, dày hơn, có màu xanh đậm, với mép lá có răng cưa và gân nổi rõ.
Mầm hoa của mai vàng Yên Tử ngắn hơn mầm lá, có hình tròn và nhọn đầu, gần giống hình thoi. Trước khi bung nở, mầm hoa được bao bọc bởi lớp vỏ lụa màu nâu vàng, mọc ra từ nách lá. Nụ hoa có màu xanh đậm, hình bầu dục và bóng. Khi nở, hoa mai vàng Yên Tử có năm cánh màu vàng chanh tươi, mỏng và hình rẻ quạt. Các cánh hoa có viền lượn sóng, xếp thưa và tách rời nhau. Hoa tỏa hương thơm nhẹ nhàng, không quá nồng.
Đài hoa ban đầu có màu xanh cốm, gồm năm lá đài hình bầu dục, thon dài. Khi hoa rụng, các đài hoa chuyển từ xanh sang đỏ. Nhị hoa có màu vàng chanh, phần đầu chỉ nhị có sắc vàng đất, với số lượng nhị không đồng đều giữa các bông. Nhụy hoa màu xanh non, có hình ống.
Sau khi hoa tàn, cây kết trái với cụm quả đơn gồm từ 7 đến 10 quả nhỏ, sắp xếp thành vòng tròn trên đế quả. Các quả đơn không có cuống, mọc trực tiếp trên đế hoa. Khi còn non, quả có màu xanh, khi chín chuyển sang màu đen với vỏ bóng, căng mọng. Quả đơn có hình bầu dục, đầu to đầu nhỏ, bên trong chứa một hạt có vỏ nhăn nheo.
Điều kiện canh tác:
Khu vực địa lý có địa hình đa dạng, từ núi đá đến các vùng đất đồi ven núi, với độ cao từ 300 - 800m so với mực nước biển và độ dốc trên 15°. Đây là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây mai.
Khí hậu khu vực mang đặc trưng của cả miền núi cao và miền duyên hải, với thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều vào mùa hè và hanh khô kéo dài vào mùa đông. Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 23 - 24°C, trong đó các tháng lạnh nhất (tháng 12 đến tháng 2) có nhiệt độ trung bình khoảng 15°C. Từ tháng 12 đến tháng 3 – giai đoạn cây rụng lá, ra mầm, ra nụ và nở hoa – biên độ nhiệt ngày đêm cao, từ 15 - 20°C. Tổng số giờ nắng trung bình đạt 1.100 - 1.600 giờ/năm. Tổng lượng mưa hàng năm dao động từ 1.600 - 1.800mm, tập trung chủ yếu vào tháng 5 - tháng 9, chiếm 85 - 87% tổng lượng mưa cả năm, trong khi các tháng còn lại có lượng mưa rất thấp.
Khu vực có hai hướng gió thịnh hành: gió Đông Nam vào mùa hè và gió Đông Bắc vào mùa đông, với tốc độ gió ổn định từ 1 - 2m/s, ít có biến động lớn qua các năm. Gió ôn hòa, khu vực ít chịu ảnh hưởng của bão. Độ ẩm không khí trung bình năm dao động từ 80 - 82%. Vào thời kỳ cây rụng lá, ra nụ và nở hoa (tháng 11, 12 đến tháng 3, 4), khu vực thường có sương mù bao phủ, độ ẩm giảm do lượng mưa ít và lượng bốc hơi cao.
Ngoài ra, khu vực địa lý còn là nơi hội tụ nhiều đầu nguồn của các hệ suối chính như suối Vàng Tân, Giải Oan, Bãi Dâu, suối Tắm, với chiều dài từ 6 - 8km. Địa hình cao, dốc, bị chia cắt mạnh giúp duy trì lưu lượng nước lớn và dòng chảy mạnh, tạo nguồn nước dồi dào cho cây trồng.
Đất tại khu vực có tầng mặt giàu mùn, hàm lượng đạm tổng số ở mức trung bình đến cao, lân tổng số từ trung bình đến giàu, kali tổng số đạt mức trung bình đến khá, còn kali dễ tiêu dao động từ mức trung bình đến giàu, cung cấp nguồn dinh dưỡng phù hợp cho sự phát triển của cây mai.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Bên cạnh các yếu tố tự nhiên, giá trị đặc biệt của mai vàng Yên Tử còn được tạo nên bởi những bí quyết nhân giống, kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ và sự trân trọng, nâng niu sản phẩm của người dân trong khu vực.
Phạm vi địa lý:
Xã Thượng Yên Công, phường Phương Đông, phường Vàng Danh, phường Bắc Sơn, phường Quang Trung, phường Thanh Sơn thuộc thành phố Uông Bí; xã Tràng Lương, xã Bình Khê thuộc huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Truyền thông nói về sản phẩm mai vàng Yên Tử:
Mai vàng Yên Tử giá từ chục triệu đến vài trăm triệu đã có người đặt mua: https://thanhnien.vn/mai-vang-yen-tu-gia-tu-chuc-trieu-den-vai-tram-trieu-da-co-nguoi-dat-mua-185240126173737598.htm
Mai vàng Yên Tử – Giống mai cần được bảo tồn: https://vuonmaihoanglong.com/mai-vang-yen-tu/
Tháng 3 lên Yên Tử ngắm rừng mai vàng trăm tuổi khoe sắc: https://laodong.vn/du-lich/kham-pha/thang-3-len-yen-tu-ngam-rung-mai-vang-tram-tuoi-khoe-sac-1316349.html
Thu nhập tiền tỉ nhờ nhân giống mai vàng Yên Tử: https://tuoitre.vn/thu-nhap-tien-ti-nho-nhan-giong-mai-vang-yen-tu-20240127115548854.htm
