[81] Sản Phẩm Quế Vỏ Văn Yên - Yên Bái Đã Được Cấp Chỉ Dẫn Địa Lý số 6-00018

10:03, 10/03/2025

Ngày 07 tháng 01 năm 2010, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ đã ra Quyết định số 01/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00018 cho sản phẩm quế Văn Yên nổi tiếng. Ủy ban nhân dân huyện Văn Yên là cơ quan quản lý chỉ dẫn địa lý “Văn Yên” cho sản phẩm Quế này.

Cây quế, có tên khoa học là Cinnamomum cassia BL, thuộc giống Cinnamomum, họ Lauraceae. Sản phẩm chủ yếu từ cây quế bao gồm vỏ quế và tinh dầu quế, được ứng dụng rộng rãi trong ngành y dược, chế biến thực phẩm, sản xuất hương liệu và chăn nuôi. Gắn bó với người dân Văn Yên, đặc biệt là đồng bào Dao, từ hàng trăm năm nay, cây quế đã trở thành biểu tượng của vùng đất này. Hiện nay, huyện Văn Yên có gần 20.000 ha quế, chiếm khoảng 70% tổng sản lượng vỏ quế của toàn tỉnh, đồng thời là địa phương có diện tích và sản lượng quế lớn nhất cả nước. Với giá trị kinh tế và văn hóa đặc biệt, quế được xem là sản vật quý của Văn Yên.

Đặc điểm cảm quan và chất lượng:

Về mặt cảm quan, vỏ quế Văn Yên có đặc điểm nhận dạng với các nốt sần nhỏ, lớp vỏ ngoài mang sắc xám xanh cùng những vết loang địa y màu xám sáng. Mặt trong của vỏ quế có gam màu từ vàng nhạt đến vàng sậm. Về chất lượng, quế Văn Yên khác biệt rõ rệt so với quế trồng ở các vùng khác nhờ các chỉ tiêu đặc trưng về tinh dầu, bao gồm hàm lượng ẩm thấp (14,06 - 15,74%), chỉ số khúc xạ tinh dầu vỏ quế cao (1,6025 - 1,6048nD25), hàm lượng tinh dầu dồi dào (4,38 - 6,07%, v/w) và đặc biệt là hàm lượng Aldehyde cinnamic trong tinh dầu đạt mức cao (84,93 - 90,10%, v/w).

Điều kiện canh tác:

Chính những điều kiện tự nhiên đặc thù cùng với kỹ thuật canh tác quế lâu đời đã tạo nên sản vật quý giá của vùng đất này – quế Văn Yên.

Vùng trồng quế Văn Yên có khí hậu phù hợp với sự phát triển của cây quế, với nhiệt độ trung bình năm dao động từ 22,5 - 26,0°C, lượng mưa hàng năm đạt 1.800 - 2.200mm, lượng bốc hơi trung bình từ 700 – 900mm, và độ ẩm không khí duy trì ở mức 80,5 - 86,0%.

Cây quế tại đây được trồng trên loại đất có thành phần cơ giới đa dạng, từ thịt pha cát, thịt pha sét đến sét, với độ pH trong nước dao động từ 4,2 - 4,7, cho thấy đất có tính chua đến rất chua. Hàm lượng cacbon hữu cơ và đạm ở mức trung bình, trong khi lân tổng số và lân dễ tiêu dao động từ nghèo đến rất nghèo. Hàm lượng kali tổng số và kali dễ tiêu cũng nằm trong mức nghèo đến trung bình. Tổng các cation kiềm trao đổi và dung tích hấp thu của đất đều ở mức thấp, độ no bazơ cũng thấp.

Về địa hình, vùng trồng quế Văn Yên có sự phân cắt mạnh, với các dãy núi cao, thung lũng sâu và độ dốc lớn, thoải dần về chân đồi, tạo điều kiện hình thành mạch nước ngầm phong phú, góp phần nuôi dưỡng và nâng cao chất lượng của cây quế.

Quy trình kỹ thuật sản xuất:

Quy trình canh tác quế Văn Yên tuân theo các công đoạn truyền thống, bao gồm: chọn giống, bảo quản hạt, ươm trồng, lựa chọn đất phù hợp,... Quế Văn Yên thường được trồng vào đầu xuân bằng cây con, với mật độ dày trên 10.000 cây/ha tại các nương rẫy bỏ hóa hoặc trồng thưa từ 1.000 – 2.000 cây/ha theo mô hình Nông – Lâm kết hợp cùng các loại cây trồng hàng năm.

Việc thu hoạch vỏ quế diễn ra hai vụ trong năm: vụ Xuân vào tháng 3 và vụ Thu vào tháng 8. Người dân sử dụng dao sắc để khoanh vòng thân cây, sau đó dùng thanh tre mỏng tách nhẹ vỏ nhằm hạn chế dập nát hai đầu và mép vỏ khi khai thác. Sau thu hoạch, vỏ quế được bảo quản bằng phương pháp phơi khô tự nhiên dưới bóng râm hoặc dưới nắng nhẹ, tránh tiếp xúc với nắng gắt. Ban đêm, quế được phơi sương để giữ độ mềm, giúp dễ cuộn. Khi đã khô đạt chuẩn, vỏ quế được bó thành từng bó, bọc bằng lá chuối khô hoặc đặt vào gùi, bảo quản ở nơi thoáng mát.