Ngày 31/05/2007 Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 1579/QĐ-SHTT, cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00011 cho sản phẩm Gạo Tám Xoan Hải Hậu. Uỷ ban Nhân dân tỉnh Nam Định là đơn vị quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Hiện nay, giống lúa Tám xoan (lúa cao cây) vẫn được duy trì và trồng tập trung tại xã Hải Đường, huyện Hải Hậu, với diện tích khoảng 50ha. Đây là giống lúa đặc sản gắn liền với vùng đất Hải Hậu từ lâu đời, nhưng do đặc điểm sinh trưởng chậm và yêu cầu kỹ thuật canh tác cao, năng suất trung bình chỉ đạt khoảng 2 tấn/ha. Mặc dù diện tích canh tác không lớn và sản lượng hàng năm chỉ khoảng 200 tấn, nhưng gạo Tám xoan Hải Hậu vẫn giữ được vị thế riêng nhờ chất lượng thơm ngon đặc trưng, khó có loại gạo nào sánh bằng.
Để đảm bảo chất lượng hạt gạo và giữ vững thương hiệu, quá trình canh tác lúa Tám xoan tại Hải Hậu được thực hiện theo tiêu chuẩn VietGAP. Điều này giúp kiểm soát chặt chẽ các yếu tố từ chọn giống, phương pháp canh tác, thu hoạch đến bảo quản sau thu hoạch, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao và an toàn cho người tiêu dùng. Chính sự tỉ mỉ trong từng khâu sản xuất đã góp phần duy trì danh tiếng của gạo Tám xoan Hải Hậu, một trong những loại gạo quý hiếm được nhiều người ưa chuộng.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Gạo Tám xoan Hải Hậu có hình dáng hạt nhỏ, dài, thon đều và màu trắng ngà tự nhiên. Khi đưa gạo lên ngửi, có thể cảm nhận được mùi thơm nhẹ nhàng, đặc trưng ngay cả khi chưa nấu. Hạt gạo khi cắn thử có độ cứng vừa phải, không quá giòn cũng không quá mềm, thể hiện chất lượng tinh bột bên trong. Một điểm đặc biệt nữa là khi vo gạo, nước vo có màu trắng đục nhưng không bị bết dính, chứng tỏ hàm lượng tinh bột và dưỡng chất trong gạo được giữ nguyên vẹn.
Khi nấu chín, cơm Tám xoan Hải Hậu có màu trắng tự nhiên, hạt cơm nở đều nhưng không bị nứt vỡ. Đặc biệt, cơm có độ dẻo vừa phải, mềm nhưng vẫn giữ được độ tơi xốp, không bị bết dính như một số loại gạo dẻo khác. Khi thưởng thức, cơm có vị đậm đà, ngọt thanh và hậu vị thơm dịu, tạo nên cảm giác ngon miệng đặc trưng. Một điểm đáng chú ý là cơm Tám xoan Hải Hậu vẫn giữ được độ mềm và mùi thơm ngay cả khi để nguội, điều mà ít loại gạo nào có thể làm được. Chính những đặc điểm này đã giúp gạo Tám xoan Hải Hậu trở thành một trong những loại gạo đặc sản, được nhiều người yêu thích và tin dùng.
Điều kiện canh tác:
Gạo Tám xoan Hải Hậu được trồng chủ yếu tại vùng đất ven biển huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, nơi có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu đặc biệt phù hợp để phát triển giống lúa này. Đất đai tại đây chủ yếu là đất phù sa màu mỡ, giàu khoáng chất, được bồi đắp qua nhiều năm bởi hệ thống sông Hồng và sông Ninh Cơ. Nhờ vào đặc tính thổ nhưỡng này, cây lúa sinh trưởng khỏe mạnh, hấp thụ đầy đủ dưỡng chất từ đất, tạo nên hương vị đặc trưng cho hạt gạo.
Bên cạnh đó, khí hậu tại Hải Hậu mang đặc điểm của vùng ven biển Bắc Bộ với nền nhiệt trung bình dao động từ 23 - 27°C, lượng mưa phân bố đều trong năm, giúp cây lúa phát triển thuận lợi mà không cần sử dụng quá nhiều phân bón hóa học. Đặc biệt, gạo Tám xoan Hải Hậu được canh tác chủ yếu trong vụ mùa truyền thống, khi thời tiết chuyển dần sang se lạnh vào mùa thu, giúp lúa chín tự nhiên, hạt lúa cứng cáp và giữ được hương thơm đặc trưng.
Ngoài ra, nguồn nước tưới tiêu đóng vai trò quan trọng trong việc canh tác lúa Tám xoan Hải Hậu. Hệ thống kênh mương tại địa phương được duy trì và cải thiện qua nhiều thế hệ, giúp điều tiết nước hợp lý, tránh tình trạng úng lụt hoặc khô hạn. Nguồn nước ngầm tại đây có độ mặn nhẹ nhờ ảnh hưởng từ biển, góp phần tạo nên vị ngọt đậm đà đặc trưng của gạo Tám xoan.
Không chỉ dựa vào điều kiện tự nhiên, phương pháp canh tác của người dân Hải Hậu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng gạo. Người nông dân tại đây vẫn áp dụng những kỹ thuật trồng lúa truyền thống, hạn chế sử dụng hóa chất, ưu tiên phương pháp canh tác hữu cơ, giúp bảo tồn hương vị tự nhiên và đảm bảo an toàn thực phẩm. Với quy trình canh tác khắt khe cùng những điều kiện tự nhiên thuận lợi, gạo Tám xoan Hải Hậu trở thành một trong những sản phẩm nông nghiệp đặc sản, mang đậm dấu ấn của vùng đất Hải Hậu.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Quy trình sản xuất gạo Tám xoan Hải Hậu bắt đầu từ khâu chọn giống, một bước vô cùng quan trọng để đảm bảo chất lượng hạt gạo sau thu hoạch. Giống lúa Tám xoan được tuyển chọn kỹ lưỡng từ những mùa vụ trước, ưu tiên những hạt giống thuần chủng, có tỷ lệ nảy mầm cao và khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Trước khi gieo sạ, hạt giống được ngâm trong nước sạch từ 24-36 giờ để kích thích nảy mầm, sau đó được ủ trong môi trường ấm cho đến khi mầm lúa nhú đều rồi mới đem ra ruộng cấy.
Sau khi gieo cấy, khâu chăm sóc đóng vai trò quyết định đến năng suất và chất lượng gạo. Người nông dân Hải Hậu tuân thủ nghiêm ngặt phương pháp canh tác truyền thống kết hợp với các kỹ thuật tiên tiến. Lúa Tám xoan được trồng chủ yếu theo phương pháp cấy tay truyền thống, đảm bảo khoảng cách hợp lý giữa các khóm lúa để cây có đủ không gian sinh trưởng. Quá trình bón phân cũng được kiểm soát chặt chẽ, sử dụng phân hữu cơ hoặc phân vi sinh thay vì phân bón hóa học để giữ gìn độ màu mỡ của đất và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.
Nguồn nước tưới cho lúa Tám xoan được lấy từ hệ thống kênh mương sạch, không bị nhiễm mặn hoặc ô nhiễm. Trong suốt quá trình sinh trưởng, cây lúa được theo dõi sát sao để điều chỉnh mức nước phù hợp theo từng giai đoạn phát triển. Đặc biệt, vào thời kỳ lúa trổ bông, việc quản lý nước được thực hiện cẩn thận để đảm bảo bông lúa phát triển đồng đều, hạt chắc và thơm.
Đến giai đoạn thu hoạch, lúa Tám xoan Hải Hậu được gặt đúng thời điểm khi hạt lúa đã chín vàng hoàn toàn. Sau khi thu hoạch, lúa được phơi tự nhiên dưới nắng nhẹ để giữ nguyên hương vị đặc trưng và độ dẻo của gạo. Quá trình xay xát cũng được thực hiện cẩn trọng, ưu tiên các phương pháp xay xát chậm nhằm bảo toàn lớp cám gạo, giúp gạo giữ được độ thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao.
Với quy trình sản xuất nghiêm ngặt, kết hợp giữa kinh nghiệm canh tác truyền thống và các kỹ thuật hiện đại, gạo Tám xoan Hải Hậu luôn đảm bảo chất lượng tốt nhất, giữ vững danh tiếng là một trong những loại gạo đặc sản hàng đầu của Việt Nam.
Truyền thông nói về sản phẩm Gạo tám xoan Hải Hậu:
Gạo tám xoan Hải Hậu - hạt "ngọc trời" tiến vua: https://moit.gov.vn/tu-hao-hang-viet-nam/gao-tam-xoan-hai-hau-hat-ngoc-troi-tien-vua.html
Gạo tám xoan Hải Hậu là gạo gì? Đặc điểm gạo tám xoan: https://www.bachhoaxanh.com/kinh-nghiem-hay/gao-tam-xoan-hai-hau-la-gao-gi-dac-diem-gao-tam-xoan-1487321?srsltid=AfmBOoqlvqyilyftnxL-T0OooKIlKVIZ3ECDa5FaRc_7310w3g-cPb5r
Hải Hậu phát triển sản xuất gạo theo hướng tăng trưởng bền vững, giá trị gia tăng cao: https://sanphamvungmien.vn/dac-san-vung-mien/2020/7/hai-hau-phat-trien-san-xuat-gao-theo-huong-tang-truong-ben-vung-gia-tri-gia-tang-cao
