Ngày 05/02/2024, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 68/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00137 “Thạnh Phú” cho sản phẩm gạo. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bến Tre là tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này
Gạo Thạnh Phú được sản xuất từ giống lúa Nàng Keo, một giống lúa mùa cổ truyền đã được người dân gìn giữ suốt hàng trăm năm. Giống lúa này gắn liền với vùng canh tác lúa – tôm tại huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, nơi nổi tiếng với câu ca: “Lúa vàng Thạnh Phú, khoai mì Thạnh Phong”.
Nhờ khả năng chịu mặn cao, lúa Nàng Keo thích nghi tốt với mô hình canh tác lúa – tôm ven biển, nơi đất thường bị xâm nhập mặn hoặc ngập nước theo thủy triều. Mô hình này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn là giải pháp canh tác bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Người dân Thạnh Phú vẫn duy trì phương thức canh tác truyền thống, kết hợp kinh nghiệm lâu đời với điều kiện tự nhiên đặc thù của địa phương, tạo nên hạt gạo thơm ngon, chất lượng, mang đậm bản sắc vùng đất ven biển Bến Tre.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Gạo Thạnh Phú có hạt tròn ngắn, chắc, đều, ít gãy vỡ, màu hồng nhạt và tỏa ra mùi thơm nhẹ. Hạt gạo có chiều dài từ 5,13 – 5,91 mm, tỉ lệ dài/rộng đạt 2,10 – 2,40. Gạo có nhiệt độ hồ hóa trên 74°C, giúp cơm dẻo nhưng không quá mềm.
Hàm lượng Amylose trong gạo dao động từ 22,0 – 24,3%, hàm lượng Protein đạt 9,43 – 12,10%, còn tinh bột chiếm từ 72,20 – 75,30%. Nhờ điều kiện tự nhiên đặc thù của vùng canh tác, với địa hình bằng phẳng, khí hậu nhiệt đới ấm áp, tổng số giờ nắng trung bình 2.067 giờ/năm và độ ẩm không khí khoảng 83%, cây lúa có quá trình quang hợp tốt và thời gian tích lũy dinh dưỡng kéo dài. Nhờ vậy, hàm lượng Protein trong gạo cao, trung bình đạt 10,89%, góp phần tạo nên chất lượng vượt trội của gạo Thạnh Phú.
Điều kiện canh tác:
Vùng trồng gạo Thạnh Phú chịu ảnh hưởng của xâm nhập mặn do triều cường và được bồi tụ hàng năm bởi sông Hàm Luông và Cổ Chiên. Đất có thành phần cơ giới nặng, độ mặn từ ít đến trung bình, với pH trung bình 5,61. Hàm lượng P₂O₅ tổng số đạt 0,31%, P₂O₅ dễ tiêu 0,18 mg/kg, K₂O tổng số 2,33%, OM 33,33% và chỉ số EC trung bình 0,48 mS/cm.
Nguồn nước tưới là nước lợ, với tổng chất rắn hòa tan (TDS) từ 600 – 1.830 mg/l. Độ mặn trong nước ảnh hưởng đến hàm lượng 2-acetyl-1-pyroline (2AP) – hợp chất chính tạo nên hương thơm của gạo. Nhờ đó, gạo Thạnh Phú có mùi thơm đặc trưng.
Đất trồng giàu P₂O₅ và K₂O, cung cấp dinh dưỡng phù hợp cho cây lúa trong giai đoạn đầu. Vì vậy, khi gieo sạ, không cần cày xới mà chỉ cần bón lót phân lân, vôi cải tạo đất và phân chuồng ủ hoai để giải độc phèn, giúp lúa phát triển tốt ngay từ ban đầu.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Người dân Thạnh Phú chỉ sử dụng giống lúa Nàng Keo địa phương để canh tác theo mô hình lúa – tôm. Lúa được gieo cấy một vụ duy nhất trong năm, từ tháng 7 đến tháng 12. Trong thời gian còn lại, ruộng lúa được tận dụng để nuôi tôm, giúp cải thiện độ màu mỡ của đất nhờ xác bã động vật và thực vật phân hủy, tạo lớp mùn xốp. Trước khi gieo sạ, nông dân rửa mặn bằng nước ngọt thông qua hệ thống cống cấp thoát nước, sau đó phơi mặt ruộng từ 3 – 7 ngày.
Kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh tại Thạnh Phú cũng rất đặc biệt. Khi côn trùng gây hại xuất hiện, nông dân dẫn nước ngập đọt lúa trong vài giờ rồi rút nước ra, thực hiện 1 – 2 lần mỗi tháng theo triều cường. Khi lúa lớn, nước được đưa lên gần cổ lá. Ngoài ra, cá hoặc vịt con được thả vào ruộng sau 30 ngày gieo sạ để kiểm soát sâu rầy tự nhiên, giúp cây lúa khỏe mạnh mà không cần dùng thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo chất lượng gạo sạch và ngon hơn.
Đến tháng 12, khi lúa chín đạt trên 85%, nông dân tiến hành thu hoạch. Lúa sau khi gặt được đập lấy hạt, phơi 3 nắng, rồi quạt sạch và bảo quản nơi khô ráo để tránh mối mọt, ẩm mốc. Gạo chỉ được xay xát trước khi sử dụng hoặc thương mại nhằm duy trì chất lượng và giá trị dinh dưỡng tối ưu.
Phạm vi địa lý:
Xã An Nhơn, An Điền, Giao Thạnh, Thạnh Phong, An Thạnh, An Qui, Mỹ An thuộc huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre
Truyền thông nói về sản phẩm Gạo Thạnh Phú:
Gạo Nàng Keo Thạnh Phú: https://hanoimoi.vn/gao-nang-keo-thanh-phu-660345.html
Gạo giống nàng keo góp phần xây dựng thương hiệu gạo Bến Tre: http://dost-bentre.gov.vn/tin-tuc/2766/gao-giong-nang-keo-gop-phan-xay-dung-thuong-hieu-gao-ben-tre
Từ mô hình lúa - tôm đến những vùng sản xuất nông nghiệp giúp nông dân 'kiếm bộn' ở Thạnh Phú: https://vnbusiness.vn/mo-hinh/tu-mo-hinh-lua-tom-den-nhung-vung-san-xuat-nong-nghiep-giup-nong-dan-kiem-bon-o-thanh-phu-1099180.html
