Truy xuất nguồn gốc sản phẩm đang bị hiểu sai

23:46, 30/11/2019

Truy xuất nguồn gốc được đánh giá là giải pháp hiệu quả giúp người tiêu dùng dễ dàng tìm hiểu về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm họ đã mua.

Trên thế giới, công nghệ truy xuất nguồn gốc đã được áp dụng từ lâu tại các nước phát triển.

Tại Việt Nam, truy xuất nguồn gốc được quan tâm trong vài năm gần đây.

Hiện tại, tem truy xuất nguồn gốc đã được sử dụng trong nhiều lĩnh vực.

Đặc biệt là các sản phẩm nông sản, rau củ quả, thịt heo… theo chủ trương của Chính phủ.

Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn là truy xuất nguồn gốc sản phẩm đang bị hiểu sai.

Đa số người dân vẫn còn mơ hồ về khái niệm này.

Từ đó không hiểu truy xuất nguồn gốc thế nào là đúng. Việc này dẫn đến tình trạng hàng hóa thật giả lẫn lộn.

TRUY XUẤT NGUỒN GỐC SẢN PHẨM ĐANG BỊ HIỂU SAI

Trong buổi Tọa đàm “Giải pháp quản lý TXNG hàng hóa tại Việt Nam” tổ chức ngày 13-11 ở Hà Nội, Ông Lê Đại Dương – Giám đốc Công ty TNHH Việt Nam Trace chia sẻ: “Tôi thấy có khoảng 95% sản phẩm đang được bày bán ở các siêu thị cũng như các cửa hàng được gắn mã QR code và được quảng bá đó là TXNG. Nhưng thực tế đó chỉ là truy xuất thông tin.” Theo ông Dương, việc hiểu sai sẽ dẫn đến nhiều đơn vị lợi dụng để in một mã QR Code.

Mã tem này được dán đồng loạt lên sản phẩm rồi quảng bá đó là truy xuất nguồn gốc. Cách làm này không đúng khiến chủ trương này gặp nhiều vấn đề.

Người tiêu dùng không thể phân biệt được sản phẩm truy xuất nguồn gốc thật hay giả.

TRUY XUẤT NGUỒN GỐC CHUẨN PHẢI ĐẢM BẢO NHỮNG YẾU TỐ NÀO?

Để đảm bảo điều kiện, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có dự thảo thông tư hướng dẫn thực hiện về truy xuất nguồn gốc của GS1 toàn cầu.

Theo đó, truy xuất nguồn gốc phải đảm bảo các yếu tố:

Thứ nhất là chuỗi liên kết giá trị sản phẩm. Khi truy xuất nguồn gốc, chúng ta phải truy được sản phẩm đó có quá trình hình thành như thế nào, vận chuyển ra sao. Khi truy xuất, chúng ta phải thấy được toàn bộ chuỗi quá trình mà tất cả các đơn vị tham gia vào việc tạo ra sản phẩm.

Thứ hai, thông tin của sản phẩm khi truy xuất phải thể hiện giống như công bố đã lưu hành.

Thứ ba, cần phải có sự kiểm tra và giám sát của bên thứ ba trong toàn bộ chuỗi quá trình tạo ra sản phẩm. Dễ hiểu hơn, đó là các giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, giấy chứng nhận chất lượng, giấy đánh giá… Tất cả các hồ sơ của bên thứ ba cũng là một phần trong chuỗi liên kết đó.

Thứ tư, cần phải có nhật ký điện tử về toàn bộ quá trình hình thành ra sản phẩm. Những tài liệu này sẽ chứng minh toàn bộ quá trình tạo ra và luân chuyển sản phẩm.

Từ đó đánh giá được sản phẩm có đảm bảo an toàn vệ sinh hay không, bảo quản ra sao… Và những điều này có ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hay không?

Ông Dương chia sẻ: “Nếu trong quá trình trên chất lượng sản phẩm bị biến đổi thì người tiêu dùng có thể thông qua truy xuất nguồn gốc để xác định chính xác vấn đề nằm ở đâu để quy trách nhiệm. Khi quy được trách nhiệm sẽ nâng cao ý thức của toàn bộ những người tham gia chuỗi đó".

TẠM KẾT Hiện ở Việt Nam, truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã được thực hiện với nhiều hình thức khác nhau. Có thể kể đến như: ISO 9000, ISO 22005… Đây là những tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc của GS1 trên toàn cầu. Tuy nhiên theo bà Nguyễn Thị Mai Hương – Vụ trưởng Vụ đánh giá Hợp chuẩn Hợp quy, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chát lượng Bộ Khoa học và Công nghệ chia sẻ: “ Hoạt động này còn mang tính khép kín, chưa thống nhất và “loạn tem””. Theo bà Hương, nguyên nhân gây nên tình trạng trên là do tem truy xuất chưa thống nhất. Cả về nội dung và hình thức còn tồn tại nhiều điểm bất cập.

Sự truy xuất mới chỉ là mã nội bộ, chỉ truy xuất trong hệ thống đơn vị đó.

Do đó, các tem truy xuất này chưa có tính mở để kết nối với bên ngoài.

Quan trọng hơn, hiện vẫn chưa có quy định về trách nhiệm của các bên có liên quan.

Để giải quyết tình hình này, hồi tháng 1/2019 Chính phủ đã phê duyệt Đề an áp dụng và quản lý hệ thống Truy xuất nguồn gốc.

Theo đó đề án mới sẽ tiến hành nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới thống nhất cho cả nước.

Cổng truy xuất nguồn gốc Quốc gia cũng được xây dựng và vận hành trong thời gian sớm nhất. “Chúng tôi đang xây dựng cổng truy xuất nguồn gốc quốc gia trước mắt là nhóm rau, củ quả... Tổng cục cũng phối hợp với các công ty giải pháp, nghiên cứu công nghệ mới trong đó có Blockchain, IoT, bigdata... Ứng dụng vào quản lý và truy xuất nguồn gốc.

Trong quý I/2020, chúng tôi sẽ ban hành những tiêu chuẩn mới về truy xuất nguồn gốc". Bà Hương chia sẻ thêm.

Nguồn bài viết: https://vnexpress.net/khoa-hoc/