Ngày 19/01/2023, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 39/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00126 cho sản phẩm chè vằng “Quảng Trị”. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị là tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Chè vằng Quảng Trị gắn liền với vùng linh thiêng La Vang, nơi từ xa xưa vốn là vùng rừng núi hẻo lánh với nhiều cây “lá vằng”. Người dân Quảng Trị đã sử dụng loại cây này làm dược liệu từ lâu đời. Hiện nay, trên thị trường có nhiều sản phẩm chè vằng, nhưng chè vằng trồng tại Quảng Trị vẫn được người tiêu dùng trong và ngoài nước đánh giá cao.
Nhờ điều kiện khí hậu khắc nghiệt, chè vằng Quảng Trị được chứng minh là dược liệu quý thông qua các kiểm nghiệm lâm sàng. Tận dụng lợi thế tự nhiên, chè vằng Quảng Trị được chế biến thành ba dòng sản phẩm chính: chè vằng khô, cao chè vằng và chè vằng hòa tan.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Chè vằng khô Quảng Trị có mùi thơm đặc trưng, hơi hắc. Khi pha nước, chè vằng khô cho màu vàng nhạt. Thành phần dược tính gồm Glucosit từ 0,62 – 0,70%, Coumarin từ 0,11 – 0,19%, Flavonoid từ 674 – 683 ppm, Saponin từ 76 – 87 ppb, và Antharanoid từ 112 – 120 ppm.
Cao chè vằng Quảng Trị có mùi thơm đặc trưng, hơi hắc, vị đắng nhưng ngọt hậu. Ở dạng cao, sản phẩm có màu đen, khi pha nước sẽ chuyển sang màu nâu. Thành phần dược tính của cao chè vằng gồm Glucosit từ 1,73 – 1,95%, Coumarin từ 0,21 – 0,30%, Flavonoid từ 0,30 – 0,40 ppm, Saponin từ 180 – 190 ppb, Antharanoid từ 320 – 330 ppm, và Rutin từ 612 – 620 ppm.
Chè vằng hòa tan Quảng Trị có hương thơm nhẹ, hơi hắc, vị đắng nhưng ngọt hậu. Khi pha nước, chè vằng hòa tan có màu cánh gián đẹp mắt. Thành phần dược tính gồm Glucosit từ 1,95 – 1,99%, Coumarin từ 0,25 – 0,32%, Flavonoid từ 0,3 – 0,5 ppm, Saponin từ 188 – 195 ppb, Antharanoid từ 326 – 340 ppm, và Rutin từ 617 – 627 ppm.
Điều kiện canh tác:
Khu vực sản xuất chè vằng Quảng Trị có điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nhưng lại rất thích hợp cho sự tích lũy các hợp chất quý như Glucosit, Flavonoid, Coumarin, Saponin, Antharanoid và Rutin trong cây chè vằng.
Địa hình khu vực chủ yếu là gò đồi thấp, với độ cao từ 50 – 250 m so với mực nước biển. Nhiệt độ trung bình năm khoảng 25°C, biên độ nhiệt trung bình năm là 7°C. Tổng số giờ nắng trung bình đạt 1.848 giờ/năm.
Lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 2.000 – 2.800 mm, trong đó gần 70% lượng mưa tập trung vào ba tháng cao điểm từ tháng 9 đến tháng 11.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Để sản xuất chè vằng Quảng Trị, người dân địa phương chỉ sử dụng lá và cành của cây chè vằng sẻ, được nhân giống bằng phương pháp giâm cành tại khu vực địa lý. Khi thu hoạch, chỉ những lá bánh tẻ và lá già mới được thu hái, không thu lá non. Thời điểm thu hoạch phải đảm bảo không có mưa, do đó, chè vằng Quảng Trị chỉ được thu hoạch một lần duy nhất trong năm, từ tháng 4 đến tháng 8, để tránh mùa mưa. Đặc biệt, vào thời gian này, vùng nguyên liệu chịu ảnh hưởng của gió khô nóng, rất thuận lợi cho việc phơi khô nguyên liệu.
Trong quy trình sản xuất, nguyên liệu sau khi thu hoạch sẽ được rửa sạch và băm nhỏ. Đối với chè vằng khô, nguyên liệu được phơi đến khi độ ẩm đạt mức nhỏ hơn hoặc bằng 12%. Đối với chè vằng hòa tan, nguyên liệu sẽ trải qua quá trình chiết xuất bằng hệ thống vi sóng chân không, cô đặc tuần hoàn chân không và sấy khô.
Cao chè vằng được chế biến bằng cách nấu nguyên liệu với nước sạch theo tỷ lệ khoảng 2 lít nước cho mỗi 1 kg nguyên liệu. Sau đó, bã được loại bỏ, dung dịch được cô đặc ở nhiệt độ 80 – 100°C, rồi đổ khuôn hoặc cắt miếng.
Tất cả các sản phẩm chè vằng Quảng Trị đều được đóng gói ngay tại khu vực địa lý, đảm bảo chất lượng và giữ trọn vẹn giá trị dược liệu của sản phẩm.
Phạm vi địa lý:
- Các xã Vĩnh Chấp, Vĩnh Long, Vĩnh Khê, Vĩnh Hà, Vĩnh Thủy, Vĩnh Sơn, và thị trấn Bến Quan thuộc huyện Vĩnh Linh;
- Các xã Gio An, Linh Trường, Hải Thái, Linh Hải, Gio Sơn, Phong Bình, Trung Sơn và Gio Châu thuộc huyện Gio Linh;
- Các xã Hải Phú, Hải Lâm, Hải Sơn, Hải Chánh và Hải Trường thuộc huyện Hải Lăng;
- Các xã Cam Chính, Cam Nghĩa, Cam Hiếu, Cam Thủy, Cam Thành và Cam Tuyền thuộc huyện Cam Lộ;
- Phường 3 thuộc thành phố Đông Hà.
Truyền thông nói về sản phẩm Chè Vằng Quảng Trị:
Chè vằng sạch Quảng Trị - sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng: https://thuongmaibiengioimiennui.gov.vn/san-pham-vung-mien/mien-trung/2019/1/che-vang-sach-quang-tri-san-pham-duoc-nguoi-tieu-dung-ua-chuong
Chè vằng Quảng Trị: https://sanphamvungmien.vn/dac-san-vung-mien/2023/2/che-vang-quang-tri
Lợi thế từ cây chè vằng trên vùng đất có khí hậu khắc nghiệt Quảng Trị: https://vietnamnet.vn/loi-the-tu-cay-che-vang-tren-vung-dat-co-khi-hau-khac-nghiet-quang-tri-2261066.html
