Ngày 15/02/2007 Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số .149/QĐ-SHTT, cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00007 cho sản phẩm Hoa hồi Lạng Sơn. Sở Khoa học và công nghệ tỉnh Lạng Sơn là đơn vị quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Hoa hồi thực chất là quả, mỗi hoa gồm 5-8 cánh hình thoi xếp thành hình sao hoặc nan hoa. Loài cây này không mất nhiều công chăm sóc, chỉ cần lấy hạt hoặc cây con cắm xuống đất, cây sẽ tự lớn. Người dân thỉnh thoảng chỉ cần phát quang cây bụi quanh gốc, không cần bón phân.
Mỗi năm, cây hồi cho quả hai vụ vào tháng 8 và tháng 4 âm lịch, mỗi vụ kéo dài 3-4 tháng. Hồi đậu trái ở cành nhỏ ngoài rìa, có cành sai trĩu xuống, có cành mọc tận trên ngọn. Bà Khôn hái hồi rất nhanh tay, loáng cái đã hái xong vài cành thấp. Chọn một cây thân thẳng, nhiều cành nhánh, bà thoăn thoắt trèo lên, nhưng chỉ hái được vài hoa đã phải tuột xuống.
Cây hồi không chỉ có ở Lạng Sơn mà còn được trồng tại Cao Bằng, Bắc Kạn, Quảng Ninh và một số địa phương của Trung Quốc. Tuy nhiên, nhờ điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt, sản phẩm hoa hồi Lạng Sơn có chất lượng tốt nhất, hàm lượng tinh dầu cao, và đặc biệt không có độc tố. Cây hồi phát triển mạnh ở Lạng Sơn do thích hợp với loại đất và địa hình cao. Người dân xứ Lạng trồng hồi theo kiểu cha truyền con nối, một lần trồng có thể thu hoạch hàng trăm năm.
Trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, hồi được trồng rải rác tại hầu hết các huyện, tập trung nhiều nhất ở Văn Quan, Bình Gia, Văn Lãng, Lộc Bình, Cao Lộc. Tổng diện tích hồi toàn tỉnh lên tới hơn 35.000 ha, chiếm trên 70% diện tích hồi cả nước.
Tinh dầu hồi là nguyên liệu quý để sản xuất thuốc xoa bóp, hỗ trợ tiêu hóa, chế biến mỹ phẩm và hương liệu. Thân cây hồi có hương vị đặc trưng, lá có thể ăn như rau. Hạt hồi được chế biến thành nhiều sản phẩm thực phẩm. Bột hoa hồi thích hợp làm bánh và là gia vị quan trọng trong nhiều món ăn như thịt vịt, thịt lợn.
Ở phương Tây, dầu hồi được sản xuất bằng cách chưng cất hoa hồi và thường được sử dụng trong một số loại rượu vang. Nó cũng là hương liệu cho các món tráng miệng và món nướng. Trong y học cổ truyền, hoa hồi giúp kích thích tiêu hóa, điều trị và giảm đau bụng. Chính vì những giá trị này, từ đầu thế kỷ 20, người Pháp đã xây dựng nhà máy chế biến tinh dầu hồi tại Lạng Sơn.
Đặc điểm cảm quan và chất lượng:
Hoa hồi Lạng Sơn có màu nâu sậm đặc trưng, hình dáng giống ngôi sao với 5-8 cánh xếp đều. Cánh hoa dày, chắc, không bị vỡ nát, khi bóp nhẹ có cảm giác giòn và cứng.
Hương thơm của hoa hồi nồng đượm, đặc trưng của tinh dầu hồi, không pha lẫn tạp chất hay mùi lạ. Nhờ điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng thuận lợi, hàm lượng tinh dầu trong hoa hồi Lạng Sơn cao hơn so với nhiều vùng khác. Tinh dầu hồi trong suốt, có màu vàng nhạt và mùi thơm đậm đà.
Khi nếm thử, hoa hồi có vị cay nhẹ, xen lẫn chút ngọt, để lại dư vị ấm áp kéo dài. Đây cũng chính là lý do hoa hồi được sử dụng làm gia vị trong nhiều món ăn và đồ uống.
Hoa hồi Lạng Sơn có độ khô tự nhiên, không bị ẩm mốc, không chứa tạp chất hay cặn bẩn. Độ nguyên vẹn của cánh hoa cao, ít bị gãy nát, đảm bảo chất lượng trong quá trình chế biến và bảo quản.
Điều kiện canh tác:
Cây hồi Lạng Sơn sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu ôn đới, với nhiệt độ trung bình từ 15-22°C. Cây phát triển mạnh ở những khu vực có mùa đông lạnh, mùa hè mát mẻ và lượng mưa dồi dào.
Đất trồng hồi thường là đất feralit đỏ vàng, giàu dinh dưỡng, có độ tơi xốp và khả năng thoát nước tốt. Đặc biệt, cây hồi thích hợp với đất có độ pH trung tính đến hơi chua, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
Cây hồi được trồng chủ yếu ở những vùng đồi núi cao, có độ cao từ 200-800m so với mực nước biển. Địa hình cao giúp cây tránh được ngập úng, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển bộ rễ và sinh trưởng bền vững.
Cây hồi không yêu cầu chăm sóc nhiều, chỉ cần trồng một lần là có thể thu hoạch trong hàng trăm năm. Người dân chỉ cần phát quang cây bụi xung quanh để tạo không gian thông thoáng, giúp cây sinh trưởng tốt mà không cần sử dụng phân bón hay thuốc bảo vệ thực vật.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Cây hồi được nhân giống chủ yếu bằng hạt hoặc cây con. Hạt hồi sau khi thu hoạch được phơi khô, bảo quản cẩn thận trước khi gieo trồng. Nếu sử dụng cây con, cần chọn những cây khỏe mạnh, không sâu bệnh để đảm bảo tỉ lệ sống cao.
Đất trồng hồi cần được làm sạch, cuốc xới tơi xốp và tạo hố trồng có kích thước phù hợp. Hạt giống hoặc cây con được gieo vào hố, sau đó lấp đất nhẹ nhàng để giữ độ ẩm. Khoảng cách giữa các cây cần đảm bảo từ 3-5m để cây có đủ không gian phát triển.
Cây hồi không yêu cầu chăm sóc nhiều, chỉ cần phát quang cỏ dại và cây bụi xung quanh để tạo điều kiện sinh trưởng tốt. Người dân có thể tỉa cành định kỳ để giúp cây thông thoáng, hạn chế sâu bệnh. Cây hồi phát triển tự nhiên, không cần sử dụng phân bón hay thuốc bảo vệ thực vật.
Cây hồi bắt đầu cho quả sau khoảng 5-7 năm trồng. Mỗi năm, hồi cho thu hoạch hai vụ vào tháng 8 và tháng 4 âm lịch. Hoa hồi sau khi hái được phơi nắng tự nhiên hoặc sấy khô để bảo quản. Sản phẩm sau khi sơ chế cần được bảo quản nơi khô ráo, tránh ẩm mốc để giữ chất lượng và hàm lượng tinh dầu cao.
Phạm vi địa lý:
Thuộc các huyện Bắc Sơn, huyện Bình Gia, huyện Cao Lộc, huyện Tràng Định, huyện Văn Lãng và huyện Văn Quan của tỉnh Lạng Sơn (Bản đồ kèm theo)
Truyền thông nói về sản phẩm Hoa hồi Lạng Sơn:
Hoa hồi Lạng Sơn - Món quà thiên nhiên quý giá xứ Lạng: https://vinpearl.com/vi/hoa-hoi-lang-son-mon-qua-thien-nhien-quy-gia-xu-lang
Hoa hồi – Sản vật đặc trưng của Xứ Lạng: https://moit.gov.vn/tu-hao-hang-viet-nam/hoa-hoi-san-vat-dac-trung-cua-xu-lang.html
Phát triển bền vững cây Hồi xứ Lạng: https://nhandan.vn/phat-trien-ben-vung-cay-hoi-xu-lang-post777157.html
