Ngày 16/9/2019, Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 4570/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00076 cho sản phẩm muối “Bà Rịa”. Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Từ thế kỷ XVII, theo các tư liệu thư tịch cổ, vùng Long Điền, Phước Hưng và An Ngãi thuộc tổng Phước Hưng xưa, nay là huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đã được khai phá và sản xuất muối để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân. Theo Gia Định Thành Thông Chí, cư dân ven biển Vũng Dương đã biết tận dụng nguồn nước mặn để làm ruộng muối, phơi muối khô như một phương thức mưu sinh. Nhờ sự kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống của người dân địa phương với điều kiện tự nhiên đặc trưng về thổ nhưỡng và khí hậu, muối Bà Rịa có chất lượng cao, mang đặc trưng riêng biệt so với muối ở các vùng khác. Chính vì vậy, từ bao đời nay, những người làm nước mắm ở Phú Quốc, Kiên Giang, chỉ tin dùng muối Bà Rịa để tạo nên hương vị nước mắm Phú Quốc nổi tiếng với vị mặn thanh, không chát. Muối Bà Rịa còn đồng hành cùng ngư dân ra khơi, giúp ướp và ủ chượp cá ngay khi đánh bắt để giữ nguyên độ tươi ngon, góp phần tạo nên những sản phẩm hải sản chất lượng cao.
Tính chất, chất lượng đặc thù của sản phẩm:
Muối Bà Rịa có hương vị đặc trưng với vị mặn thanh, không chát, không đắng và không có mùi, tạo nên sự khác biệt so với muối sản xuất ở các khu vực khác. Chất lượng đặc biệt này có được nhờ hàm lượng NaCl cao, dao động từ 95,56% đến 98,67%, trong khi hàm lượng Mg²⁺ thấp dưới 0,24% và lượng tạp chất không tan trong muối chỉ dưới 0,18%. Những yếu tố này góp phần tạo nên sự tinh khiết và chất lượng vượt trội của muối Bà Rịa.
Đặc điểm địa lý:
Muối Bà Rịa có danh tiếng và chất lượng đặc thù nhờ vào điều kiện tự nhiên đặc trưng của khu vực địa lý. Nơi đây có khí hậu thuận lợi với nhiệt độ trung bình năm khoảng 25,8°C, tổng số giờ nắng trung bình dao động từ 2.300 đến 2.800 giờ mỗi năm, lượng bốc hơi gần 1.000 mm/năm và lượng mưa trung bình khoảng 1.548 mm/năm. Đặc biệt, trong mùa khô – giai đoạn sản xuất muối từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau – nhiệt độ bình quân tháng đạt từ 24,7 đến 28,0°C, với mức cao nhất từ 27,3 đến 31,9°C. Số giờ nắng trung bình trong thời gian này dao động từ 222 đến 277 giờ/tháng, tổng lượng bức xạ trung bình ngày từ 395 đến 521 cal/cm². Lượng mưa mùa khô chỉ chiếm khoảng 10% tổng lượng mưa trung bình năm, dao động từ 0,3 đến 26,4 mm/tháng. Ngoài ra, khu vực này còn chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc với tốc độ trung bình từ 2,3 đến 5,6 m/s, có thời điểm đạt 12 đến 18 m/s. Những yếu tố này giúp quá trình bốc hơi nước diễn ra nhanh chóng và triệt để, loại bỏ hơn 90% các tạp chất như CaSO₄·H₂O, MgSO₄ và MgCl₂ ngay từ giai đoạn phơi muối trung cấp. Nhờ đó, muối Bà Rịa có cấu trúc góc cạnh, rắn chắc, hàm lượng NaCl cao, ít tạp chất và không có "nhân nước" bên trong do được kết tinh từng lớp.
Bên cạnh điều kiện khí hậu, khu vực sản xuất muối Bà Rịa còn có tầng sét bề mặt dày trên 40 cm, với cấu trúc đất đặc biệt hình thành qua nhiều thế hệ canh tác. Các lớp đất sét tại đây được sắp xếp song song với mặt đất, tạo nên tầng đất cứng (hay còn gọi là tầng đế cày) dày khoảng 15 – 20 cm ở độ sâu 20 – 25 cm. Tầng đế cày này có cấu trúc dạng phiến, khả năng thấm nước kém và đóng vai trò như một mặt chắn địa hóa, ngăn chặn sự xâm nhập của các tạp chất theo chiều thẳng đứng. Nhờ đó, muối Bà Rịa có màu trắng trong đặc trưng, lẫn ít tạp chất, khác biệt rõ rệt so với muối sản xuất ở các khu vực khác.
Quy trình kỹ thuật sản xuất:
Chất lượng đặc thù của muối Bà Rịa không chỉ đến từ điều kiện tự nhiên mà còn nhờ vào kỹ thuật làm da đất truyền thống của người dân địa phương. Trước mỗi vụ sản xuất, họ sửa chữa và đắp lại bờ hồ chứa nước biển, bờ ruộng muối, đồng thời kéo bùn sình ra khỏi ô kết tinh. Ô kết tinh được phơi khô trong khoảng 1 - 2 ngày, sau đó dùng ống lăn để nén chặt và làm phẳng nền trước khi bơm nước mặn vào. Quá trình phơi và ngâm kéo dài từ 25 - 30 ngày, sau đó nước được rút hết, để mặt ruộng khô từ 1 - 2 ngày nhằm tạo lớp da đất. Trong quá trình thu hoạch, sau khoảng 2 - 3 lần, nếu lớp da đất ở một số vị trí bị hỏng, người dân sẽ sửa chữa bằng cách tháo nước ót sang ô kết tinh khác, sử dụng nước chạt ở sân phơi cuối cùng để tạo độ mặn từ 3 - 4 lần, đảm bảo nước sau luôn nhạt hơn nước trước. Sau khi phơi khô, nền được lăn lại để đảm bảo độ cứng, giúp duy trì chất lượng muối ổn định.
Phạm vi địa lý:
Phường Phước Trung thuộc thành phố Bà Rịa; xã Long Sơn thuộc thành phố Vũng Tàu; các xã An Ngãi, Phước Hưng và thị trấn Long Điền thuộc huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
Truyền thông nói về sản phẩm muối Bà Rịa:
“Muối Bà Rịa” có gì đặc biệt đối với các nhà thùng sản xuất nước mắm tại huyện Phú Quốc: https://sonnptnt.baria-vungtau.gov.vn/article?item=eb6558823dadb25e2ebf9d932e2392aa
Hạt muối Bà Rịa nổi tiếng cả nước, vì sao diêm dân vẫn quanh năm lao đao?: https://danviet.vn/hat-muoi-ba-ria-noi-tieng-ca-nuoc-vi-sao-diem-dan-van-quanh-nam-lao-dao-20210419175950792.htm
Muối Bà Rịa có gì đặc biệt khiến người làm mắm Phú Quốc mê đắm đuối?: https://danviet.vn/muoi-ba-ria-co-gi-dac-biet-khien-nguoi-lam-mam-phu-quoc-me-dam-duoi-7777781120.htm
